Op 3 november 2020 kiezen de Verenigde Staten haar nieuwe president. Blijft Donald Trump aan voor een tweede termijn? Of is het toch Joe Biden die het Witte Huis betrekt? Een paar maanden later volgen de verkiezingen in Nederland. Wie wordt bij ons de grootste partij? Kortom: de strijd om de kiezer is losgebarsten. Door de grote hoeveelheid persoonlijke data die op internet voor het oprapen liggen, weten partijen steeds meer over de kiezer. Maar hoe ver mag je daarin gaan?

De persoonlijke informatie van de kiezer is de sleutel van succes voor politieke campagneleiders. Presidentskandidaten en politieke partijen proberen zoveel mogelijk informatie over potentiële kiezers binnen te halen. Vervolgens weten ze precies hoe ze hen het beste kunnen bereiken en welke boodschap precies bij hun aansluit. De stem van de kiezer en diens data zijn goud waard. Maar hoe worden die privé gegevens verzameld en is dat proces niet heel privacygevoelig? Hoe wordt het ingezet bij campagne voeren en om het stemgedrag te beïnvloeden?

Pointer duikt in de wereld van digitale campagnevoering. We spreken met het Amerikaanse databedrijf HaystaqDNA dat over 240 miljoen mensen informatie heeft verzameld. Per persoon hebben ze maar liefst achthonderd datapunten: specifieke, persoonlijke informatie over die persoon. Zij gebruiken dit onder andere voor politieke campagnes. Met wetenschapper Tom Dobber kijken we naar de Nederlandse situatie. Hij weet dat politieke partijen in Nederland gebruik maken van microtargeting, maar mag daar verder niets over naar buiten brengen. Wanneer Pointer de partijen benadert om hier inzicht in te krijgen, wil de helft van de partijen op voorhand hier al niet over praten.

Bij de vorige verkiezingen in de Verenigde Staten in 2016 werden door beide presidentskandidaten gemanipuleerde video's en foto's op social media geplaatst om de ander in diskrediet te brengen. Bij de Nederlandse politieke partij van Thierry Baudet, Forum voor Democratie, gebeurt dat ook. Zij plaatsen op 23 september een video op hun Facebook-pagina waarbij selectief geknipt en geplakt is. In de openbare data van Facebook zien we dat deze video is verspreid voor een bedrag van maximaal 100 euro, en dat het vooral mannen zijn die de beelden hebben gezien. Volgens Forum voor Democratie is dit bericht niet op een specifieke doelgroep gericht en er is naar hun zeggen 1 euro uitgegeven aan sponsoring van het bericht.

Pointer van aflevering 7 Data: goudmijn voor de politiek
10 min 11 s

In de VS en ook in Nederland staan de verkiezingen voor de deur. De strijd om de kiezer is losgebarsten. En de sleutel tot de verkiezingsoverwinning? Jouw persoonlijke informatie. Data driven campaigning is de modernste manier om de stem van de kiezer te winnen. Met datatechnieken proberen presidentskandidaten en politieke partijen zoveel mogelijk over jou te weten te komen. Op die manier weten ze hoe ze je het beste kunnen bereiken en hoe ze hun boodschap het beste aan jou over kunnen brengen. Jouw stem als kiezer en je data zijn goud waard. Maar hoe worden die privégegevens verzameld en is dat niet heel privacygevoelig? Hoe wordt het ingezet bij campagne voeren? Hoe worden je eigen data gebruikt om je stemgedrag te beïnvloeden?

Header: Wendy van der Waal, met ondersteundende research van Neeltje Walgien

Makers

Onderzoeksjournalist / verslaggever
Camerajournalist
Journalist en online coördinator