Op dit ogenblik heeft Cristel Poortenaar van Restart, het grootste commerciële reïntegratiebedrijf, tussen de 150 en 200 vacatures beschikbaar voor mensen met een arbeidsbeperking die van de overheid aan een baan geholpen moeten worden. Maar de kandidaten voor die banen zijn zoek. ‘Waar zijn ze?’ vraagt Poortenaar zich af. ‘Ik kan ze niet vinden in het doelgroepregister dat daar speciaal voor is opgesteld. Daar staan alleen BSN-nummers in, maar daar kunnen we niets mee. Dit is een pijnpunt uit de Participatiewet.'

Sinds de Participatiewet heeft dit bedrijf geen zicht op profielen van mensen met een arbeidshandicap die een baan moeten vinden. ‘We weten bijna niets van hen. We weten niet wat ze kunnen, wat voor opleiding ze hebben gedaan, wat ze leuk vinden en of ze bijvoorbeeld een rijbewijs hebben. He-le-maal niets. En zonder die gegevens kun je hen niet matchen met vacatures die we nu hebben.’

We komen met Poortenaar in contact na onze berichtgeving over de Participatiewet en ons dossier 'Werken met een beperking'. Restart is een commercieel bedrijf, maar volgens Poortenaar is het commerciële belang niet de reden om aan de bel te trekken. Zij ziet door de Participatiewet dingen gebeuren die haar persoonlijk raken. ‘Natuurlijk heb ik een commercieel belang, maar dit belang is veel groter. Niemand werkt bij ons zonder gevoel voor die doelgroep. Hier moet echt iets aan gebeuren.’

Kennis versplinterd

Voor de Participatiewet was van iedereen met een arbeidsbeperking duidelijker wat hij/zij wel en niet kon. Dat werd centraal bijgehouden door het UWV. Maar sinds de Participatiewet moeten mensen met een arbeidsbeperking zich vaak melden bij de gemeente in plaats van het UWV. ‘Dat gebeurt nu dus op bijna 400 verschillende plaatsen. De kennis raakt totaal versplinterd. Het profiel van wat iemand kan, is niet langer meer bekend.’

Die profielen zijn belangrijk om ze te kunnen matchen met een vacature. Volgens Poortenaar is informatie over de meest basale vragen cruciaal. Vragen als: Wat zijn de hobby’s? Kan diegene werken? Wat vindt de kandidaat leuk? Kan hij/zij fietsen of zelfstandig met het OV? Heeft hij/zij misschien een rijbewijs? Alle nieuwe kandidaten die in het register komen zijn anoniem.

Omdat alleen het BSN-nummer bekend is, is het voor reïntegratiebedrijven niet langer zichtbaar wat mensen kunnen. En het is dus ook niet meer mogelijk om een baan voor hen te vinden. Poortenaar noemt bijvoorbeeld schoolverlaters uit het speciaal onderwijs die hier de dupe van zijn. ‘Ik zie die aansluiting tussen school en werk nu niet tot stand komen. Wij zien ze niet of nauwelijks meer. Maar ze moeten ergens blijven. De grote vraag is: waar?’

4 kantjes huiswerk

Kandidaten voor de vacatures die zij heeft, komen sinds de Participatiewet pas in beeld als ze bij een gemeente een uitkering aanvragen. Poortenaar vertelt wat er gebeurt als leerlingen uit het speciaal onderwijs bij de gemeente een uitkering aanvragen. ‘Uit nood bellen ze ons vaak nog op met de mededeling dat ze bij hun aanvraag voor een uitkering 4 kantjes huiswerk hebben meegekregen van de gemeente waar ze niets van begrijpen. Ze laten het er dan maar bij zitten. Mijn hart breekt als ik dat hoor.'

'Wij horen dat veel oud-leerlingen uit het speciaal onderwijs en praktijkonderwijs tussen wal en schip vallen. Uit de praktijk weten wij hoe belangrijk het is om mensen snel te helpen. Vooral de schoolverlaters van nu. Als je niet direct handelt, zitten ze voor je het weet achter de geraniums. Het zal maar het profiel van jouw kind wezen dat niet wordt vermeld omdat die gemeente daar niet mee bezig is.'

Register zonder inhoud

Poortenaar maakt zich zorgen over de manier waarop alles wordt gecommuniceerd. 'Opname in het doelgroepregister wekt de suggestie dat deze mensen worden meegenomen in bemiddeling naar banen. Maar dat is niet zo omdat dat register niet transparant is. Het register heeft voor ons geen inhoud.'

Ook hoort ze veel gemeenten zeggen dat ze zelf wel kunnen regelen dat mensen met een arbeidsbeperking werk vinden. 'Ik zie vooral veel lokale initiatieven bij gemeentes. Die hebben dan weer een ton gevonden om werkgevers enthousiast te maken. Dan denk ik: stop dat geld alsjeblieft in een initiatief om die doelgroep transparant te maken. Want je kunt toch geen kandidaten leveren als je niet helder in beeld hebt om wie het gaat. Zorg in ieder geval dat je de profielen om wie het gaat inzichtelijk hebt voor iedereen, want dan kunnen ze tenminste geplaatst worden. Wij staan te springen om mensen!’, besluit ze.