“Dit apparaat begint straks rond te draaien”, zegt Ties over het robotachtige apparaat dat hij in zijn hand heeft. “Die schiet 44.000 datapuntjes per seconde weg. En daarmee maken we eigenlijk een heel digitaal 3D-model van het pand.”

Het 3D-model geeft nauwkeurig alle afmetingen, ramen, muren en andere elementen van de woning weer. “Vervolgens moet ik per element nog aangeven wat voor isolatie erin zit, wat voor type glas het is, wat voor kozijnen het zijn”, legt Ties uit terwijl hij alle informatie op zijn IPad invult. Hij doet dit werk vanuit Enerkorp, een adviesbureau gespecialiseerd in duurzaamheidsvraagstukken, dat hij samen met zijn compagnon runt.

Fout label is geen toeval

Als je Ties zo nauwkeurig aan de slag ziet, kun je je bijna niet voorstellen dat er foute energielabels op huizen worden afgegeven. Toch komen we in ons onderzoek naar energielabels veel labels tegen die niet kloppen. We richten ons vooral op huurwoningen in Groningen, waarbij we hoge labels (bijvoorbeeld A of B) tegenkomen die, volgens onderzoek van de Huurcommissie, eigenlijk veel lager zouden moeten zijn (bijvoorbeeld D of F).

Volgens Ties kunnen zulke verschillen geen toeval zijn. “Een verschil tussen B en C kan ik me nog indenken”, zegt hij. “Als een inspecteur een klein foutje maakt of iets over het hoofd ziet.” Niet alle adviseurs hebben volgens Ties bijvoorbeeld zulke geavanceerde apparatuur als hij, waardoor resultaten soms net wat minder nauwkeurig zijn. “Maar echt een verschil tussen A en G, daarvoor moeten er wel echt gegevens zijn ingevuld die niet kloppen met de werkelijkheid.”

“Ik verwacht dat dit pand een beetje in de middenmoot uit gaat komen, zo op C of D. Als je van dit pand een A zou willen maken, dan zou je daar eigenlijk zonnepanelen op moeten leggen, zou er een warmtepomp in moeten, zou je de vloer moeten isoleren. Dus je moet best veel dingen over het hoofd zien of verkeerd invullen, wil je zo’n groot verschil in label krijgen.”

Druk van opdrachtgevers

Hoe kan het dan dat we toch zoveel foute labels tegenkomen? Bij huurwoningen onder de sociale huurgrens geldt een puntenstelsel waarin energielabels een belangrijke rol spelen. Hoe beter het energielabel, hoe hoger de maximale huur die een verhuurder mag vragen. Bovendien levert een pand met een goed energielabel bij verkoop meer geld op dan een pand met een slecht label. Een pandeigenaar die opdracht geeft voor het opstellen van een energielabel, heeft er dus belang bij dat het label zo goed mogelijk is. Zou het kunnen dat energieadviseurs zich soms laten bespelen door opdrachtgevers?

“Nou, je krijgt wel eens vragen”, zegt Ties. “Van: hé, ik ga dan en dan zonnepanelen plaatsen op het pand of ik wil dan iets anders laten doen. Kun je dat alvast meenemen? Wij zijn daar gewoon heel duidelijk in. Zolang het niet aan de woning daadwerkelijk is toegepast, nemen wij het niet mee. Maar het komt wel eens voor dat opdrachtgevers inderdaad proberen te kijken van, hoe ver kan ik gaan om te zorgen dat gegevens wel of niet worden meegenomen.”

Energieadviseurs die bewust willen sjoemelen met labels, hebben daar volgens Ties ook wel wat ruimte voor, omdat het toezicht op de labels niet waterdicht is. Adviseurs moeten gediplomeerd zijn en aangesloten zijn bij een gecertificeerde partij. Via steekproeven wordt het werk van energieadviseurs gecontroleerd. “Maar je wordt eerst halfjaarlijks gecontroleerd en vervolgens jaarlijks. Dus het kan best wel zijn dat je iets fout doet of fraudeert en dat pas na een jaar aan het licht komt. Dat is wel een deel van het systeem.”

Dubbelcheck

Ondertussen gaat Ties nog even door met wél juist controleren. Behalve het apparaat dat een 3D-model maakt, heeft hij nog meer apparatuur bij zich. “Kijk, dit is een spouwcamera waarmee we de spouwmuur van de woning kunnen bekijken. Of er genoeg ruimte is om isolatie tussen te doen en of er al isolatie in zit.” Ook tovert hij een warmtecamera uit zijn tas. “Daarmee kun je controleren waar er warmte uit het pand ontsnapt.”

Van de eigenaar van het pand ontving Ties vooraf een factuur van isolatie van een zijgevel. Ter plaatse controleert Ties de gevel, aan de buitenkant van de woning. Hij ziet dichtgemetselde gaten in de voegen die erop wijzen dat er inderdaad isolatie in gespoten is. En als hij de muur met zijn warmtecamera scant, weet hij het zeker. De gevel kleurt helemaal blauw op het scherm. Dat betekent weinig warmteverlies. Check!