“Mijn kinderen zijn echte waterratjes”, zegt Mulder. Ze woont aan een sloot in Bovenkarspel, waar haar kroost graag in zwemt. “Zodra de temperatuur boven de 20 graden uitkomt, willen ze erin duiken.” Maar sinds milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) een paar maanden geleden in veel oppervlaktewater in haar woonomgeving het verboden bestrijdingsmiddel dinoterb ontdekte, laat Mulder haar kinderen niet meer met een gerust hart zwemmen.

Risico’s voor gezondheid en biodiversiteit

Jantine Leeflang deed de vondst van onkruidverdelger dinoterb namens het MOB. Ze analyseerde openbare data, afkomstig van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Daardoor ontdekte ze dat de hoeveelheid dinoterb in het oppervlaktewater op verschillende plekken in 2022 en 2023 meerdere keren boven de toegestane norm uitkwam. En dat terwijl het middel al sinds 1998 verboden is. Na verder onderzoek vond Leeflang ook nog een andere verboden stof in het water, namelijk de insecticide fenchloorfos.

Mulder maakt zich door de vondst zorgen om de gezondheid van haar kinderen. Dinoterb is namelijk een kankerverwekkende stof. Met name zwangere vrouwen lopen gevaar, maar ook voor zoogdieren en vogels is de stof schadelijk. Ook fenchloorfos is giftig voor dieren. Mulder maakt zich daar boos over. “We moeten nog heel veel jaren met de aarde doen. Ik wil dat mijn kinderen en kleinkinderen ook nog van de natuur kunnen genieten.”

Onderzoek

Mulder uitte haar zorgen bij de vergadering van het waterschap HHNK. “Ik zit bij Extinction Rebellion West-Friesland en we hebben een Telegramgroep waarin het nieuws over dinoterb werd rondgestuurd”, legt Lieke uit. “We dachten: we moeten hier iets mee. En toen kwamen we al gauw uit bij de inspraakavond van het waterschap.”

Mulder begon haar betoog bij de inspraakavond met een foto van haar kinderen. Ondanks dat ze zich misschien wel de grootste zorgen maakt over de biodiversiteit, besloot ze het verhaal over haar zwemmende kinderen als startpunt te nemen, in de hoop dat het persoonlijke verhaal de aanwezige politici zou raken. Of dat wat opleverde? “Sommige zaten wel te luisteren, maar er waren er ook een aantal die het volgens mij vooral vervelend vonden dat wij aan het inspreken waren.”

Reactie waterschap

Het waterschap heeft inmiddels een onderzoek ingesteld naar de herkomst van de gevonden concentraties dinoterb. Volgens Leeflang is het onderzoek een goede stap, maar komt het veel te laat. “De vondst komt uit hun eigen meetgegevens. Ze zien het dus wel voorbijkomen, maar doen er niets mee totdat wij het aankaartten”, zegt ze.” Ook Mulder vindt dat belachelijk. “Als je normen vaststelt en je ontdekt dat ze overschreden worden, maar je doet daar verder niets mee, waarom zijn die normen er dan?”

Het waterschap reageert dat de focus bij het opsporen van stoffen in het water niet op dinoterb ligt, maar op bestrijdingsmiddelen die nog wel toegestaan zijn. Het ingestelde onderzoek naar de herkomst van de stof zal waarschijnlijk in september kaar zijn. Het HNNK laat ook weten dat er vier extra milieu-inspecteurs worden aangenomen om toezicht te houden op de waterkwaliteit in Noord-Holland. Maar het besluit daartoe was volgens het waterschap al in 2023 genomen. Naar fenchloorfos wordt geen apart onderzoek gedaan. Volgens het waterschap zijn de gemeten concentraties fenchloorfos nu hoger omdat er betere meetapparatuur is en de norm voor de stof strenger is geworden.

Zwemmen

Ondertussen concludeerde het RIVM vorige week dat de gevonden concentratie dinoterb niet direct schadelijk is voor de menselijke gezondheid. Het RIVM keek naar verschillende scenario’s zoals elke dag in het water zwemmen, de tuin ermee besproeien of erin varen. Dat kan volgens het RIVM allemaal zonder gezondheidsrisico’s. Toch is Leeflang er niet gerust op. “De stof kan ook via deeltjes in de lucht verspreid worden”, zegt ze. “Daar is geen onderzoek naar gedaan.” Bovendien is volgens Leeflang alleen onderzoek gedaan naar de individuele stof, maar niet naar de effecten van dinoterb in combinatie met andere bestrijdingsmiddelen. “Een combinatie van middelen kan ervoor zorgen dat een stof duizend keer giftiger wordt”, zegt ze.

Ook voor Mulder is de zaak hiermee niet afgedaan. “Het neemt niet weg dat we met zijn allen de natuur aan het vergiftigen zijn”, zegt ze. “Je zou er niet over moeten nadenken dat je kinderen misschien ergens inspringen waar iets kankerverwekkends in zit.” Betekent dit dat de kinderen van Mulder deze zomer op het land moeten blijven? Ze gaat er nog even over nadenken, maar een ‘nee’ zal voor de kinderen moeilijk te verkroppen zijn. “Ze zijn bijna niet tegen te houden.”