Stijging

Azmani bracht eind april een werkbezoek aan de Canarische eilanden. Het aantal bootmigranten dat daar aankomt neemt toe. In 2023 bereikten ruim 40.000 migranten per boot de Spaanse archipel, een stijging van 150 procent ten opzichte van het voorgaande jaar.

Bij terugkomst brengt Azmani verslag uit bij Goedemorgen Nederland op WNL: “Het zijn, vooral, jonge mannen die op zoek zijn naar werk,” (...) “Het is heel duidelijk, dit zijn geen vluchtelingen waar je een veilig heenkomen voor wil bieden.” Op de vraag hoe groot de kans op asiel is voor deze migranten, antwoordt Azmani stellig: “Ja, nul!”

West-Afrika route

De Canarische Eilanden liggen op het dichtstbijzijnde punt, amper 100 km van de noordwestkust van Afrika. Vanuit Marokko, Mauritanië en Senegal maken migranten steeds vaker de levensgevaarlijke oversteek, met afstanden variërend van 100 kilometer tot 1600 kilometer. Tot nu toe kwamen in 2024 bijna 17.000 bootmigranten aan.

Zijn het bijna allemaal jonge mannen met economische motieven zonder enige kans op asiel, zoals Malik Azmani beweert?

Volgens data van de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, en Frontex, de Europese grensbewaking, schetst Azmani een onterecht beeld, er zit wel degelijk een grote groep vluchtelingen bij.

Mali

De drie meest voorkomende nationaliteiten van migranten die in 2024 de eilandengroep bereikten zijn Mali, Senegal en Mauritanië. Malinezen, met 45 procent de grootste groep, hebben juist een hoge kans op asiel. Zo werd in de afgelopen twee jaar 71 procent van de asielaanvragen uit dat land in Europa toegekend. In Spanje lag dit percentage zelfs boven de 90 procent.

Niet nul

Senegalezen vormen met 20 procent de tweede grootste groep migranten. Hoewel het klopt dat veel Senegalezen gedreven door economische motieven Europa proberen te bereiken, is ook bij deze groep de kans op asiel niet nul. In de afgelopen twee jaar werd 15 procent van de asielaanvragen van Senegalezen goedgekeurd. Hetzelfde geldt voor Mauritanië, met negen procent de derde grootste groep. In de afgelopen twee jaar werd bijna 15 procent van de Mauritiaanse asielaanvragen goedgekeurd in Europa.

Dezelfde rekensom maken we voor álle asielzoekers die in 2024 op de Canarische eilanden aankwamen: wat is hun nationaliteit en hoe vaak werd in de afgelopen twee jaar hun asielaanvraag goedgekeurd? Dan blijkt dat bijna 40 procent van de totale groep de afgelopen twee jaar asiel kreeg in Europa. Het beeld dat Malik Azmani in Goedemorgen Nederland schets is dus onjuist. Tussen de stroom van migranten die over zee de Canarische eilanden bereikten, zitten wel degelijk vluchtelingen.

Waar Azmani wel gelijk in heeft, is dat het vooral mannen zijn. In 2024 was 81 procent man, slechts 5 procent vrouw en 14 procent kind.

Opvang in de regio

Waarom proberen vluchtelingen niet op ‘veilige manieren’ asiel aan te vragen? Inwoners van geen enkel Afrikaans land kunnen visumvrij naar de Europese Unie reizen. Voor een visum voor kort verblijf moet je kunnen aantonen dat je van plan bent Europa ook weer te verlaten. En dat kunnen mensen die internationale bescherming nodig hebben per definitie niet. “Er zijn geen programma’s, visa’s of andere legale mogelijkheden voor hen om een veilig land of continent, zoals Europa, te bereiken,” legt Maria Pascual van UNHCR in Spanje uit. Sinds 2021 ondersteunt de vluchtelingenorganisatie de autoriteiten op de Canarische eilanden bij de identificatie van vluchtelingen. “Deze mensen, die in een wanhopige situatie zitten, zijn genoodzaakt illegale middelen te gebruiken en hun leven te wagen.”

En hoewel de meeste vluchtelingen in Afrika hun toevlucht in buurlanden zoeken, kennen die landen volgens Pascual hun eigen uitdagingen. “Zo heeft Mauritanië de grenzen genereus opengelaten voor Malinese vluchtelingen, maar heeft dat land zelf ook veel problemen op het gebied van voedsel en watertoegang.”. Door deze slechte omstandigheden kiezen veel Malinese vluchtelingen ervoor om in een bootje richting de Canarische eilanden te stappen.

De VVD is gevraagd om een reactie maar gaf aan geen tijd te hebben om te reageren.

Oordeel

Er komen wel degelijk veel economische migranten aan op de Canarische eilanden maar een ander groot deel is wel degelijk vluchteling. De kans op asiel is dan ook niet nul, zoals Malik Azmani beweerde. Dat het voornamelijk om mannen gaat, dat klopt dan weer wel.