‘De dader krijgt X jaar en ik moet levenslang met de gevolgen dealen’, een zin die veel nabestaanden en slachtoffers van ernstige misdrijven herkennen. Op papier is er veel geregeld: spreekrecht, schadevorderingen en Slachtofferhulp. Maar de praktijk blijkt een stuk weerbarstiger. Slachtoffers en nabestaanden lopen tegen veel problemen en regels aan, en voelen zich vaak in de steek gelaten.

Waar een dader met psychiatrische problemen een uitgebreide behandeling krijgt door middel van tbs, stopt de hulp en begeleiding na de rechtszaak voor slachtoffers en nabestaanden. En dan volgt de werkelijke impact vaak pas, zoals psychische problemen, schulden, gezondheidsklachten en vereenzaming.

Cold cases extra problematisch

Nederland telt meer dan duizend onopgeloste moordzaken. Voor deze groep nabestaanden kan het boek niet dicht, omdat de dader nooit is gepakt en veel vragen onbeantwoord blijven. Slachtofferhulp Nederland stopt op een bepaald moment met de begeleiding, vanuit de opsporingsdiensten komt geen informatie meer en nabestaanden moeten het zelf maar zien te rooien.

“Wij worden doodgezwegen”, zegt Suus Joosten, de moeder van de in 2017 vermoorde Esther Paul, resoluut in de podcast. Zij is een van de hoofdrolspelers in de zesdelige serie. Ze krijgt geen (financiële) ondersteuning en maar mondjesmaat antwoord op prangende vragen.

Femicide-aanpak

In de podcast ‘Ik heb levenslang’ komen ook nabestaanden van femicide, ook wel vrouwenmoord, aan het woord. Iedere 8 dagen overlijdt er in Nederland een vrouw door moord of doodslag. “Er overlijden meer vrouwen aan femicide dan aan de gevolgen van georganiseerde misdaad. Dat is een ontluisterende ontdekking”, vindt rechtbankverslaggever Saskia Belleman.

Sinds kort ligt er een Kamerbreed gedragen plan van aanpak tegen femicide, maar is dat voldoende? Nog altijd weten vrouwen in nood niet bij wie ze terecht kunnen, zijn de rode vlaggen die vooraf gaan onbekend bij veel mensen en wordt femicide als zodanig niet geregistreerd.

Journalisten Wil van der Schans en Tom Veldhuijzen bezoeken veel slachtoffers en nabestaanden, wonen rechtszaken en herdenkingen bij en spreken ook met experts en rechercheurs over de positie en rechten van slachtoffers en nabestaanden. Naast cold cases en femicide, kijken zij ook naar het spreekrecht van slachtoffers en nabestaanden in de rechtbank en de aanpak van zedenmisdrijven, en de gevolgen daarvan voor de slachtoffers. De eerste twee afleveringen zijn vanaf zaterdag 19 april te beluisteren. Luister hier alvast naar de trailer.