“Check your facts”, zegt Hubert Koevoets van de politieke partij Lokaal Brabant tijdens een debat in Breda over cultuuruitgaven van de provincie. Zijn tegenspeler Matthijs van Miltenburg van D66 beaamt dat. “Ik zou zeggen, Google heeft een heel goed geheugen, dus als u even gaat kijken vindt u van alles en nog wat.” Volgens D66 heeft Lokaal Brabant miljoenen bezuinigd op cultuur, maar dat klopt niet.
Dat blijkt uit onderzoek van Pointer, het AD en Nieuwscheckers.
Bron van de bewering
De afgelopen bestuursperiode van de provincie Noord-Brabant was roerig. In de periode tussen 2019 en nu werd er drie keer een nieuw college gevormd, omdat er wisselingen waren in de leden. De eerste en laatste keer zat D66 in de coalitie, daar tussenin zat Lokaal Brabant een jaar lang in het bestuur. Daarover discussiëren de kandidaten met elkaar. D66 verwijt Lokaal Brabant bezuinigd te hebben op cultuur. Niet waar, zegt Lokaal Brabant, wij gaven juist meer uit dan D66.
“Wat gebeurde er onder zijn gedeputeerde (van Lokaal Brabant, red.), de heer Wil van Pinxteren: er werd gewoon 7 miljoen euro jaarlijks bezuinigd op cultuur, en ik zie de Statenleden, die knikken instemmend, dit is gewoon een fact of life”, zegt D66-kandidaat Matthijs van Miltenburg. Daarop houdt Hubert Koevoets, de kandidaat voor Lokaal Brabant een briefje omhoog: “Ik heb hier voor iedereen helder en duidelijk te zien, dit was in 2020 de begroting voor cultuur, net geen 40 miljoen.” Vervolgens pakt hij een tweede briefje. “Tijdens het beleid van de heer van Pinxteren in 2021, kwam er in de begroting 56 miljoen.” Het is voor de kijker een verwarrende discussie.
“Jullie hebben duidelijk een andere kijk op hoe dingen gegaan zijn”, poogt de gespreksleider het geheel samen te vatten. “Als u naar de begrotingen en jaarstukken van de provincie kijkt, ziet u gewoon wat er gebeurd is”, merkt Koevoets op. “Precies!” zegt Van Miltenburg. In ieder geval zijn ze het daarover eens.
De feiten
Er worden in deze discussie drie getallen genoemd die we eens nader gaan bekijken. Want: wie heeft er gelijk? D66’er Van Miltenburg zegt dat onder Lokaal Brabant jaarlijks 7 miljoen werd bezuinigd op cultuur. Koevoets van Lokaal Brabant laat dan weer twee getallen zien uit de provinciale begrotingen voor cultuur waaruit juist zou blijken dat Lokaal Brabant flink meer heeft uitgegeven aan cultuur: 56,9 miljoen, 17 miljoen meer dan de 39,9 miljoen die D66 een jaar eerder uittrok voor cultuur.
Aan het begin van een bestuursperiode maakt een coalitie een bestuursakkoord om de plannen vast te leggen. In het akkoord van 2020, dat geschreven is door de coalitie met Lokaal Brabant, staat op bladzijde 51: “Op het begrotingsprogramma Vrije Tijd en Erfgoed (voorheen Cultuur, Erfgoed, Samenleving en Sport) realiseren we een bezuiniging van minimaal €7 miljoen die start vanaf de begroting 2023 e.v.” Bezuinigen op cultuur was dus inderdaad een plan van deze coalitie. Overigens staan de bezuinigingen nog steeds in de meerjarenbegroting, die geschreven is door de coalitie met D66.
De getallen die Koevoets liet zien tijdens het debat zijn inderdaad terug te vinden in de jaarstukken van 2020 en 2021. Maar de politicus heeft wat zaken door elkaar gehaald. In reactie op onze vraag waar de cijfers vandaan komen stuurt hij de tabellen over de uitgaven per taakveld. Het getal 39,9 staat inderdaad bij de lasten voor “Cultuur” in het jaar waarvoor D66 de begroting schreef (2020). Voor 2021, het jaar waarvoor zijn partij de begroting maakte, noemt Koevoets een flink hoger bedrag: zo'n 57 miljoen. Maar dat is het bedrag voor cultuur én maatschappij. Het bedrag voor alleen cultuur ligt dat jaar op ruim 45 miljoen, nog altijd 5 miljoen hoger dan een jaar eerder. Ironisch genoeg had hij dus ook het juiste bedrag kunnen gebruiken om zijn punt te maken.
“Ik ben het met u eens dat ik een vergissing heb gemaakt”, zegt Koevoets als we hem laten weten wat we hebben gevonden. “Dat was niet netjes en het spijt me. Ik wil wél de nuance meegeven dat ik dit zei in reactie op de opmerking van de heer van Miltenburg dat wij minder uitgaven aan cultuur, en dat is gewoon niet waar, al is het verschil niet zo groot als ik liet zien.”
Oordeel
Van Miltenburg (D66) zegt dat het college met Lokaal Brabant jaarlijks 7 miljoen euro bezuinigde. Dat was iets te kort door de bocht, het was inderdaad een plan van dit college maar het wordt uitgevoerd door de coalitie met D66.
Koevoets (Lokaal Brabant) laat twee getallen zien om het punt te maken dat het college met Lokaal Brabant in 2021 meer geld voor cultuur begrootte dan het college met D66 in het jaar daarvoor. Maar hij vergelijkt appels met peren. Zijn vergelijking is daardoor niet juist, al klopt het wel dat voor de taak “Cultuur” tijdens het college met Lokaal Brabant meer was begroot.
Bronnen
Bestuursakkoord 2020-2023 (blz 51): https://www.brabant.nl/bestuur/bestuursakkoord-2020-2023
Jaarstukken 2021 (blz 92 en bijlage 11a): https://begroting.brabant.nl/jaarstukken-2021-/bestanden/Download/52ad85d9-cccc-40f5-aff6-35eb74412a13
Jaarstukken 2020 (blz 82 en bijlage 11a): https://begroting.brabant.nl/jaarstukken-2020/bestanden/Download/a5d32820-4223-4b88-a951-1db8ff1ce98f
