De persoonlijke bestuurderspas voor vrachtwagens is makkelijk aan te vragen ook als je geen groot rijbewijs hebt. Dat blijkt uit ons onderzoek naar misstanden bij het wegtransport. In onze enquête onder 1800 chauffeurs zegt bijna acht procent dat er bij hun bedrijf gesjoemeld wordt met de tachograafpassen.
De digitale tachograaf houdt van minuut tot minuut bij wat de vrachtwagen doet en wie hem bestuurt. Als een chauffeur aan zijn maximaal toegestane rijtijd zit gebeurt het dus weleens dat er wordt doorgereden op de pas van een andere vrachtwagenchauffeur. Dit is illegaal en een risico voor de verkeersveiligheid omdat de chauffeur veel te lang doorrijdt. Als er achteraf een controle plaatsvindt lijkt het op papier allemaal te kloppen.
Deze tachograafpas blijk je ook aan te kunnen vragen wanneer je niet in het bezit bent van een groot rijbewijs. De bestuurderspassen zijn persoonlijk en kunnen worden aangevraagd bij het KIWA, de instantie die namens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de vergunningen verstrekt in de transportsector.
De Monitor vroeg zo’n pas aan voor presentator Anna Gimbrère. In twintig minuten was de aanvraag gedaan en binnen een week viel haar tachograafpas op de deurmat. Er werden geen vragen gesteld over de reden van de aanvraag. Voor alle duidelijkheid: Gimbrère is niet in het bezit van een groot rijbewijs maar alleen van het B-rijbewijs, het standaard auto-rijbewijs. Haar pas kan wel gebruikt worden in de tachograaf van een vrachtwagen.
De Inspectie voor de Leefomgeving en Transport (ILT) is verantwoordelijk voor de handhaving van de wet op de rij- en rusttijden. In een reactie laat zij weten dat de aanvrager van een bestuurderskaart maar aan twee voorwaarden moet voldoen, namelijk dat hij of zij:
"Een gewone verblijfplaats in Nederland heeft en in het bezit is van een geldig rijbewijs. Rijbewijscategorie B (personenauto’s) is bij aanvraag voldoende omdat er nou eenmaal kleine bedrijfsauto’s zijn waarvoor rijbewijscategorie B vereist is.”
Met andere woorden: kleinere bedrijfswagens waarvoor een 'gewoon' rijbewijs volstaat, zijn uitgerust met dezelfde tachograaf als die op vrachtwagens. Dat neemt dus niet weg dat er vrij makkelijk gewisseld kan worden met de bestuurderspassen en dat er dus alleen achteraf getoetst wordt, bijvoorbeeld bij een controle, of de pas niet misbruikt wordt. In dat geval zijn er wel sancties zo meldt de ILT:
“Bij misbruik van de bestuurderskaart, bijvoorbeeld gebruik door een ander of manipulatie van de tachograaf, wordt deze ingenomen en opgestuurd naar de afgifte-autoriteit (in Nederland de Kiwa). Het rijbewijs blijft in bezit van de bestuurder.”
