Een experiment met miljoenen Cubanen in 2007 en 2008 wordt door tal van homeopaten aangedragen als bewijs dat homeopathisch ‘vaccineren’ werkt. De Cubanen blijken echter niet uit overtuiging voor het middel gekozen te hebben, maar omdat er een groot tekort was aan een regulier vaccin. Het vaccin dat er was, werd daarom extreem verdund om toch zo veel mogelijk mensen in te kunnen enten. Dat vertelt de woordvoerder van de betrokken Cubaanse vaccinproducent Finlay ons in ons onderzoek naar vaccinaties.
In 2007 en 2008 werd Cuba geteisterd door meerdere orkanen. Door de daaropvolgende overstromingen dreigde de jaarlijkse uitbraak van de ‘rattenziekte’ leptospirose uit de hand te lopen. De ziekte, die overgedragen kan worden van dier op mens, gaat gepaard met griepachtige verschijnselen en kan in uitzonderlijke gevallen hersenvliesontsteking veroorzaken. De Cubaanse overheid besloot haar burgers in de getroffen regio te wapenen tegen de ziekte. Met een zogenoemde homeopathische profylaxe. Het vaccin werd daartoe dusdanig sterk verdund dat er van het oorspronkelijke vaccin geen molecuul meer aanwezig was in het homeopathische middel. De ‘spectaculaire’ daling van het aantal ziektegevallen daarna wordt door homeopaten aangedragen als bewijs van de werkzaamheid van homeopathische profylaxe (hp) bij infectieziekten.
Eerder schreven wij over hp, dat door onder andere de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP) wordt aangeprezen als volwaardig alternatief voor vaccineren, maar dan zonder bijwerkingen.
De NVKP schrijft: ‘Het Finlay instituut heeft volgens de internationale kwaliteitsstandaard van de vier voorkomende bacterievormen, het homeopathische middel tegen Leptospirosis gemaakt. Een multidisciplinair team heeft in de besmette regio de miljoenen mensen voorzien van het homeopathische middel.(…) Het experiment toonde overduidelijk de effectiviteit van de HP-methode aan.’
‘Een baanbrekend onderzoek naar het succesvolle gebruik van homoeoprophylaxis’
De Australische homeopaat Isaac Golden schreef er een uitgebreid artikel over. Het artikel begint met de zin: ‘Een baanbrekend onderzoek naar het succesvolle gebruik van homoeoprophylaxis in Cuba waarbij miljoenen mensen betrokken zijn.’ Is dit inderdaad het bewijs dat homeopathie werkt? Er blijkt nogal wat af te dingen op het onderzoek. Zo werd het middel toegediend op het hoogtepunt van de epidemie, dat ieder jaar grofweg in dezelfde periode valt en dus te voorspellen valt. Ook zonder toediening van een middel zou de epidemie daarna uitdoven. De onderzoekers stellen echter op basis van voorspellingen dat nog meer mensen naar verwachting de ziekte zouden krijgen. Een ander punt van kritiek is dat er geen controlegroep was van mensen in dezelfde situatie die het middel niet kregen: hoe zouden die op de ziekte reageren? En het artikel werd niet in een toonaangevend medisch wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd, maar in het vakblad Homeopathy.
Los hiervan: het middel was bedoeld om te werken tegen leptospirose, niet tegen mazelen, polio, of welke andere ziekte dan ook. Bewijs van de werkzaamheid van een middel tegen de ene ziekte, zegt niets over de werkzaamheid van een vergelijkbaar middel tegen een andere ziekte. Dat is een van de basisregels van medisch-wetenschappelijk onderzoek. Toch wordt dit onderzoek door verschillende homeopaten aangedragen als bewijs dat homeopathische profylaxe werkt tegen tal van infectieziekten.
Waarom Cuba koos voor homeopathie
We bellen de producent op Cuba die het middel destijds vervaardigde: Finlay. Woordvoerder Ricardo Pérez was destijds betrokken bij de verstrekking van hp aan de Cubanen. Waarom koos zijn bedrijf – ze produceren ook reguliere vaccins – voor homeopathische profylaxe en niet voor het officiële vaccin, dat Finlay zelf destijds produceerde? Peress: ‘We bevonden ons in een zeer gevaarlijke situatie, door de impact van die grote orkanen was het mogelijk dat er een grote uitbraak van leptospirose kon komen in het land. En op dat moment hadden we niet genoeg vaccin om alle mensen die gevaar liepen te immuniseren.’
Er was dus te weinig vaccin voorhanden. Was het bij gebrek aan beter dan? Zou een regulier vaccin beter werken?
Peress: ‘Jazeker, het reguliere vaccin is zeer bruikbaar. Maar op dat moment hadden we niet genoeg capaciteit, dat was het probleem in 2007/2008. We hadden niet genoeg vaccin. Kun je je voorstellen wanneer drie orkanen in twee weken je land raken en iedereen loopt gevaar, iedereen, niet alleen mensen op de boerderij, niet alleen de militaire dienst? Er waren ongeveer drie miljoen mensen in gevaar.'
Peress benadrukt dat zijn bedrijf zich niet meer met homeopathie bezighoudt. ‘We produceren alleen nog maar reguliere vaccins’.
