Grote Nederlandse steden, zoals Amsterdam, doen al jaren tevergeefs pogingen om zwerfafval op straat terug te dringen. Ondertussen groeit de frustratie van bewoners die hun buurt zien verloederen. Pointer onderzoekt het beleid achter de zwerfafvalaanpak in Nederland: waarom blijft het probleem zo hardnekkig?
De binnenstad van Amsterdam ligt al jaren vol zwerfafval. Tot grote ergernis van de bewoners, waaronder Marie, die er al dertig jaar woont. Inmiddels is ze in de zestig: "Het is de afgelopen jaren een nachtmerrie geworden."
Volgens Marie is het afvalprobleem gegroeid sinds de invoering van statiegeld op blikjes. "Sindsdien is het zo vies op straat geworden. Er is een hele grote groep mensen die daaraan wil verdienen, maar sommige inzamelaars maken er echt een troep van als ze die prullenbakken doorzoeken."
‘Wat maakt het uit’?
En dat is niet het enige probleem: "Er is ook een cultuur ontstaan van 'wat maakt het uit'? Ik zie studenten die buiten pizza’s eten en alles laten liggen. Hun drankjes, etensresten, allemaal gewoon op straat. Ergens snap ik het ook: als er ergens vuil staat, dan gaan mensen er vuil bij zetten. Het is al zo vies, waarom zou je het dan opruimen?"
Marie is niet de enige die zich stoort aan de vieze straten in Amsterdam. Het aantal bewoners van de stad dat de eigen buurt vies of zeer vies vindt, groeide van een vijfde in 2023 naar een kwart in 2024. De overlast is het grootst in het centrum en in stadsdeel Zuidoost.
En dat ondanks verschillende pogingen van de gemeente Amsterdam, zoals het plaatsen van slotjes op de vuilnisbakken, het weghalen van prullenbakken, en het ophalen van grofvuil op vaste dagen.
Vuilniszak aan de straat
Volgens Marie doet de gemeente niet genoeg: "In de binnenstad van Amsterdam kan je als een van de weinige plekken in Nederland nog je vuilniszak aan de straat zetten. Dat trekt vogels aan, en mensen gaan in de zakken zoeken naar eten of statiegeldblikjes. Dat creëert enorm veel rommel. En de afvalbakken zitten altijd overvol. Het systeem moet gewoon anders."
Het leidt bij haar tot veel frustratie: "Ik spreek mensen aan, ik bel de gemeente als ik een volle afvalbak zie. Of ik ruim het zelf op. Maar de gemeente moet er echt meer aan gaan doen. Ik hou van Amsterdam, maar het is een van de rijkste gemeenten van Nederland, en er gaat te weinig geld naar het schoonhouden van de stad. De gemeente kan de binnenstad, [sinds 2010, red.] UNESCO Werelderfgoed, niet zo laten verloederen."
Het zwerfafvalprobleem speelt logischerwijs niet alleen in Amsterdam. Grote steden strijden al jaren tegen de toenemende hoeveelheden zwerfafval op straat. Pointer kreeg tientallen tips vanuit andere plekken in Nederland waar mensen last hebben van zwerfafval.
Zo schrijft Miriam uit Oss aan Pointer: "Ook hier in Oss gooien mensen afval en poepzakjes gewoon neer, omdat men er anders een kwartier of langer mee moet lopen."
Een bewoner uit Lelystad schrijft: "Nu bijna alle prullenbakken zijn verwijderd in mijn wijk, op een enkele 'adoptiebak' na, ligt er naar mijn idee nog meer zwerfafval."
Oproep: Heb jij ook last van zwerfafval in jouw buurt?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
