Femmie Smit van de dierenwelzijnsorganisatie ziet bovendien dat er veel onduidelijkheid is over toetsing of certificering van de producten. ‘En dat leidt ongetwijfeld tot een hoop dierenleed.’

Smit tipt ons in het onderzoek Plaagdieren waarin we onderzoek doen naar rattenplagen. En hoe die nu en in de toekomst voorkomen kunnen worden. Vanaf 2023 wordt het voor particulieren verboden om zogenoemde rodenticiden te gebruiken, gifstoffen voor de bestrijding van knaagdieren. Dit gif heeft namelijk een schadelijk effect op het milieu en andere dieren.

Preventie

De Dierenbescherming pleit allereerst voor de beheersing van het aantal plaagdieren op diervriendelijke wijze en vindt dat bestrijding alleen als uiterste redmiddel moet worden ingezet. Daarvoor is het zogenoemde IPM (Integreted Pest Management) opgesteld, een stappenplan dat streeft naar de minimale afhankelijkheid van chemische beschermingsmiddelen. Smit: ‘Want een goede beheersing van de rattenpopulatie kan voorkomen dat je de dieren uiteindelijk moet doden. Als het dan toch moet gebeuren, dan zonder gif en met een snel-dodend middel.’

Rattenhotel

‘En of dat laatste het geval is weten we bij een aantal alternatieven simpelweg niet,’ vervolgt Smit haar verhaal. Zo maakt de Dierenbescherming zich vooral zorgen over de mechanische EKO1000 rattenval, in de volksmond ook wel het rattenhotel genoemd. ‘Daarin zit een vloeistof, Ekofix100, die volgens de beschrijving moet zorgen dat ratten bedwelmd raken.’ De Dierenbescherming krijgt echter meldingen dat ratten niet bedwelmd raken, maar net zo lang doorzwemmen tot ze verdrinken. ‘Als dat zo is, dan is er sprake van onnodig lijden en pijn bij ratten. Op die manier heeft deze vorm van bestrijding ook niets met IPM te maken,’ laat Smit weten.

Illegaal?

Stoffen die gebruikt worden als lokstof in rattenvallen moeten worden getoetst door het College voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Biociden zijn stoffen die worden gebruikt om organismen, zoals schimmels, muizen of ratten, te bestrijden of voorkomen. Het Ctbg bekijkt of het middel veilig is voor mens, dier en milieu voordat het mag worden verkocht. Hans van Boven, woordvoerder van het Ctgb, laat weten dat de EKO1000 zelf als mechanische val niet hoeft te worden getoetst. ‘Maar het middel dat erin zit, de EKOFIX100, wel. De verordening die de toelating van dit soort stoffen (biociden) regelt zegt dat als het een lokstof is die bedoeld is om de populatie te verkleinen (in dit geval ratten) deze toelatingsplichtig is. En dat is wat hier het geval is.’

Volgens Anticimex, het bedrijf dat het product verhandelt is de EKO1000 een ecologisch bestrijdingsmiddel, waarbij de rat op een diervriendelijke wijze bedwelmd wordt waarna ze zonder stress vrijwel direct sterft. Het bedrijf mailt ons: ‘Zodra een rat of een muis van het voedsel boven in het apparaat eet, wordt er een schakelaar geactiveerd die een draaimechaniek in werking zet waardoor het dier in de vloeistof onderin het apparaat valt. De dieren worden door de vloeistof in het onderste compartiment op natuurlijke wijze geconserveerd.’

Volgens Van Boven is het middel bij het Ctgb niet bekend. Hij vermoedt dat het hier om een illegale biocide gaat, ook omdat er geen onderzoek loopt naar het gebruikte middel. ‘Wat wij nog wel eens zien, is dat een middel niet bekend is, omdat het om een proefontheffing gaat. Maar dat geldt dan voor de onderzoeksfase en dan mag het product ook niet commercieel aangeboden worden. En dat is hier wel het geval,’ zegt Van Boven.

De Dierenbescherming heeft om deze reden ook een klacht ingediend bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Deze organisatie moet erop toezien dat de wet- en regelgeving wordt nageleefd op het gebied van leefomgeving en milieu. De ILT laat ons weten komende maandag in gesprek te gaan met de Dierenbescherming.

Toelating

Anticimex is zich van geen kwaad bewust. Het bedrijf geeft toe dat het middel niet door het Ctbg is getoetst, maar dat zou ook niet nodig zijn. Want volgens Anticimex gaat het hier helemaal niet om een biocide en dat zou ook blijken uit een goedkeuring van het product in Italie. ‘In onze veronderstelling maakt de EKO1000 geen gebruik van biociden.’

Van Boven van het Ctbg houdt vol dat het om een biocide gaat, die bovendien eerst goedgekeurd moet worden voor de Nederlandse markt. ‘Dit product mist zowel of een Nederlandse of een Europese toelating en is dus niet toegestaan in Nederland. Alleen een Italiaanse goedkeuring is niet voldoende.’