Dat blijkt uit onderzoek van AD, Nieuwscheckers en Pointer.

Bron van de bewering

,,De eiken op de Brabantse Wal, ze vallen bij bosjes om en dat komt door het stikstofprobleem”, zei Mirjam Bikker woensdagavond in Nieuwsuur, in een debat met Caroline van der Plas van de Boer Burger Beweging. Ze voegde eraan toe:”Een boom heeft wortels en als een boom makkelijk voeding kan vinden, en dat is bij een stikstoflaag zo, dan hoeft hij niet te diep te wortelen, waardoor hij als het droog wordt minder water op kan zuigen omdat hij minder diep zit”,

Bikker refereerde aan een Volkskrantartikel met de kop: Boswachter ziet de eiken voor zijn ogen omvallen. ,,Komt het door stikstof, weten we dat?”, reageerde Van der Plas.

De feiten

Duizenden dode eiken telde boswachter Erik de Jonge toen hij twee jaar geleden besloot eens een telling te doen in een bosperceel van zijn Natura 2000-gebied De Brabantse Wal. En hij schrikt zich de laatste jaren elke keer kapot, zegt hij. Sinds droogte de afgelopen 5 jaar heeft huisgehouden op de zandgronden waar eiken op groeien vallen de eiken inderdaad met bosjes om, zegt hij.

En dat komt door verzuring van de bodem, door stikstofdepositie. In zijn natuurgebied zijn sinds de plotse eikensterfte midden jaren ‘90 door zure regen veel onderzoeken opgestart. Er worden bodemmonsters genomen door wetenschappers van onder andere Wageningen University & Research en de Nijmeegse Radbouduniversiteit. De resultaten staan beschreven in talloze publicaties en rapporten, waaronder Doorgaande verzuring van bosbodems, Eikensterfte in Nederland of Tandrot in de bodem.

,,Maar het is een heel complex scheikundig verhaal. Dit is niet simpel”, zegt De Jonge. ,,Je moet bijna een hoger scheikundige zijn om die bodemprocessen te begrijpen.”

In de zuurdere bosbodems lossen mineralen als calcium, magnesium, kalium en natrium op en spoelen weg. Het is voedsel voor bomen zoals de eik. Dat voedsel verdwijnt. ,,Bomen werken ondergronds samen met een netwerk van schimmels en levende organismen om die mineralen en vocht op te nemen. Elke haarwortel is omgeven met een kapseltje van deze mycorrhiza (de samenwerking tussen planten en schimmels, red.). Door verzuring verandert de schimmelhuishouding in de bodem en wordt de werking van het schimmelnetwerk minder. De kapseltjes verdwijnen, het aantal werkzame wortels wordt minder.” Er kan minder vocht worden opgenomen.

Bikker had dus gelijk toen ze zei dat de bomen door de te grote hoeveelheid stikstof in de bodem minder vocht kunnen opzuigen. En door de droogte van de afgelopen jaren zie je dat het ineens heel hard gaat”, zegt De Jonge. Hij ziet de bomen sterven en dan vallen ze om. ,,Dat geldt voor alle zandgronden. In Oost-Brabant is het nog erger.”

Hoeveel die duizenden bomen betekenen op een heel bosgebied is niet in keiharde cijfers te vangen, zegt De Jonge. Hij heeft geen telling gedaan van alle bomen.

Oordeel

Wat Mirjam Bikker in Nieuwsuur zei klopt, al zit het proces waardoor eiken afsterven en omvallen iets gecompliceerder in elkaar.

Bronnen

Debat Nieuwsuur 8 maart 2023 https://www.npostart.nl/nieuwsuur/08-03-2023/VPWON_1343559

Vakblad voor natuur, bos en landschap, september 2017 https://edepot.wur.nl/428537

Tandrot in de bodem, februari 2016 https://www.academia.edu/22924722/Hoeveel_biodiversiteit_kan_de_huidige_minerale_bodem_nog_ondersteunen_Tandrot_in_de_bodem

Doorgaande verzuring van bosbodems https://edepot.wur.nl/428537

Boswachter ziet de eiken voor zijn ogen omvallen https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/boswachter-ziet-eiken-voor-zijn-ogen-sterven-in-door-stikstof-aangetast-natuurgebied~babd8839/