‘Alles draait om de kilo’s. Om schoner te kunnen vliegen, moeten we vliegtuigen minder zwaar maken. Want iedere kilo die je van de grond af moet tillen, kost energie en brandstof.’ We spreken voor ons onderzoek Overlast Vliegtuigen met lucht- en ruimtevaartingenieur Joris Melkert van de Technische Universiteit Delft en stellen hem de vraag: Hoe kan de luchtvaart in de toekomst duurzamer en schoner worden?
Van vliegtuigen is het bekend dat ze veel ultrafijnstof uitstoten. Jarenlang werd gedacht dat het in de lucht rondom Schiphol wel meeviel met deze uitstoot, omdat vliegtuigen snel opstijgen en het ultrafijnstof door de wind werd verdund. Maar uit onderzoek van wetenschappelijk instituut TNO uit 2014 blijkt dat de concentratie van ultrafijnstof rondom Schiphol net zo hoog is als in het centrum van een stad.
Steeds meer mensen maken zich zorgen om de uitstoot van (ultra)fijnstof. Niet alleen omwonenden van Schiphol maar ook het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) doet nu een onderzoek naar de gevolgen van deze uitstoot voor de gezondheid. Vindt de luchtvaart ultrafijnstof ook een probleem? Melkert: ‘De ICAO, de internationale burgerluchtvaartorganisatie van de Verenigde Naties, heeft dit probleem ook op de agenda gezet. Er zijn op dit moment alleen nog geen regels voor wat een vliegtuig aan ultrafijnstof mag uitstoten, maar ik verwacht wel dat dit in de nabije toekomst gaat gebeuren.’
Elektrisch vliegen
Wat kan de luchtvaartindustrie doen om deze uitstoot in de toekomst te verminderen? ‘Wij onderzoeken hoe we met andere constructies een vliegtuig lichter kunnen maken. Want iedere kilo die de lucht in moet, kost brandstof. Er wordt zelfs gekeken naar het gewicht van het bestek waarmee gegeten wordt,’ vertelt Melkert. ‘Er wordt gekeken hoe motoren zuiniger gemaakt kunnen worden zodat er minder uitstoot is . Maar elektrisch vliegen is nog alleen voor kleine vliegtuigjes weggelegd. Voor de grote luchtvaart is dat echt nog verre toekomst.’
Zwavel en roet
‘De vraag is nu hoe we de uitstoot van ultrafijnstof kunnen verminderen en wat is de prijs die we daarvoor moeten en willen betalen? In 2012 hebben wij onderzoek gedaan naar synthetische kerosine, brandstof die gemaakt wordt in een laboratorium. Uit dat onderzoek is gebleken dat er wel degelijk minder uitstoot was van zwavel, roet en fijnstof in vergelijking met ‘gewone’ kerosine. Ultrafijnstof hebben we toen niet gemeten omdat dit nog niet zo bekend was,’ vertelt Melkert.
Synthetische kerosine is alleen veel duurder dan kerosine en daarom wordt er nog maar mondjesmaat mee gevlogen. ‘Ontwikkelingen in de luchtvaart gaan langzaam,’ zegt Melkert. ‘Alles moet extreem veilig zijn. Toch wordt er hard aan gewerkt. Als er een motor komt die dertig procent zuiniger is, en dus schoner, dan staan de luchtvaartmaatschappijen vooraan in de rij. Ze willen graag brandstof verminderen want uiteindelijk scheelt dat ook een hoop geld.’
