De waterkwaliteit in Nederland is de slechtste van Europa. Dat beweert Volt op haar website, waar kwesties rond natuur en de boeren aangekaart worden. De kwaliteit van het water hoort daar ook bij, waarschuwt Volt. Slechts 1 procent van het water voldoet aan de minimale eisen, zegt Volt. Dat klopt, maar met een belangrijke kanttekening.
Dat blijkt uit onderzoek van het AD, Nieuwscheckers en Pointer.
Bron van de bewering
Volt zegt dit in een artikel op haar website, waarin ze wil afrekenen met partijen die “in de stikstofdiscussie vanuit de eigen schuttersputjes bezig zijn de eigen achterban te behagen”. Onder het motto ‘er komt nog veel meer op ons af’ waarschuwt Volt dat in 2027 al het water in Europa schoon moet zijn. En dus moet ons land in actie komen, „anders gaat Nederland in 2027 weer op slot.” En er is werk aan de winkel, is de waarschuwende boodschap:„Door het gebruik van pesticiden en het uitrijden van teveel (kunst)mest in de landbouwsector, door het lozen van PFAS, microplastics en medicijnresten voldoet slechts 1% van ons water aan de minimale eisen.” Partijleider van Volt in de Tweede Kamer Laurens Dassen herhaalde het punt in het programma Khalid & Sofie op 9 maart.
De feiten
De bewering dat slechts 1 procent van het Nederlandse water het predikaat ‘goed’ krijgt, en waar Volt zich kennelijk op baseert, stond in een artikel dat op 2 januari van dit jaar op de website van de Wageningen Universiteit verscheen. Dat artikel verscheen ook al in 2022 in het magazine Wageningen World.
De genoemde 1 procent komt mede door het gehanteerde ‘one out, all out-principe’ bij de toets voor de waterkwaliteit. Het houdt in dat wanneer één criterium (een chemische stof, nitraat of de levendigheid van watervlooien) in een bepaald stuk water niet voldoet, de héle beek of rivier een onvoldoende scoort.
Nederland heeft het ook niet makkelijk. Dat zegt Peter Schipper, die bij Wageningen Environmental Research werkt aan modellen voor waterkwaliteit, nutriëntenuitspoeling en gewasbeschermingsmiddelen.
Nederland is al het afvoerputje van West-Europa: via beken en rivieren stroomt vervuild water uit het buitenland het land binnen”, zegt hij.
Een Europese toets op de ecologische waterkwaliteit dateert van 2018 en is te vinden op de website van het Europees milieuagentschap. Nederland kleurt op een Europees kaartje voor oppervlaktewater donkerrood, net als Duitsland, het zuiden van Engeland en het zuiden van Zweden, waarbij rood geen positieve uitslag weergeeft. Vooral die slechts ecologische kwaliteit maakt dat Nederland zo slecht scoort. Overigens is er ook positiever nieuws. Het grondwater in Nederland scoort juist goed.
De resultaten wijken weinig af van de rapportage van de Wageningen Universiteit waarnaar Volt verwijst. Deze is van 2019 en laat inderdaad zien dat Nederland het slechtste jongetje van de klas is. Daarbij hoort echter wel een disclaimer. Het Compendium voor de Leefomgeving, een samenwerking tussen onder meer het CBS, het RIVM en de Wageningen Universiteit schrijft: “De Nederlandse wateren scoren slecht ten opzichte van de wateren in de andere landen, doordat de methode van beoordelen tussen de landen verschilt. Landen kunnen daardoor moeilijk met elkaar worden vergeleken.” Wél ziet het CLO een verband tussen het aantal bewoners in een gebied en de waterkwaliteit: “In de intensief bewoonde gebieden van Europa (is) de waterkwaliteit slechter dan in de meer landelijke gebieden.”
Oordeel
De opmerking van Volt dat maar 1 procent van het Nederlandse oppervlaktewater aan de minimale eisen voldoet, is juist wanneer de Nederlandse criteria daarop worden losgelaten. Dat daarmee Nederland het slechtst scoort van Europa is niet te zeggen, omdat elk land zijn eigen methode van beoordelen gebruikt.
Factcheck-marathon
Deze factcheck is uitgevoerd in het kader van de gezamenlijke factcheckmarathon van Pointer, Nieuwscheckers, het AD en aangesloten regionale titels in aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen.
