Voor onze analyse gebruikten wij de dataset die Open State via hun dataportaal beschikbaar stelde. In de dataset staan alle prijsafspraken tot het hoogste eigen risico van €885,-. Wij waren benieuwd hoeveel de prijzen van dezelfde behandeling tussen verschillende ziekenhuizen uit elkaar liggen en waren verbaasd over de grootte van die spreidingen. Want zou dit niet gelijk moeten zijn voor iedereen, ongeacht je woonplaats?

780.000 prijsafspraken

In de dataset staan bijna 780.000 prijsafspraken van zo’n 4400 9-cijferige DBC’s (kort gezegd een individuele behandeling die kan bestaan uit meerdere zorgactiviteiten), verzorgd door 501 zorginstellingen en vergoed door met name de drie eerder genoemde verzekeraars. In 2018 kwamen 1301 behandelingen voor met prijzen die onder het basis eigen risico komen van 385 euro.

Dat laatste bedrag is vooral interessant omdat verschil daarin uit kan maken voor de portemonnee van de zorgbehoevende burger. We kijken dus vooral naar de behandelingen waarbij tussen meerdere ziekenhuizen andere prijzen gelden onder de grens van 385.

Ontrafelen van de DBC-codes

De tweede dataset die wij gebruiken is een referentietabel van de Nederlandse Zorgautoriteit. Daarin staan de bijbehorende omschrijvingen die gekoppeld zijn aan een specifieke behandeling. Eenmaal gekoppeld aan het originele databestand van de prijsafspraken konden we de codes ontrafelen. Zo werd bijvoorbeeld duidelijk dat het bij DBC-code 099899105 gaat om ‘Operatief plaatsen van een pacemaker’. Het resultaat van deze twee datasets kan je downloaden op onze dataset-pagina.

Excessen

Een excess, ook wel ‘outlier’ genoemd, is een ziekenhuis dat ver buiten de gemiddelde prijs van alle zorginstellingen zit met dezelfde behandeling. Volgens Mark van Guliker, financieel expert van Menzis, zijn deze excessen een doorn in het oog “Dan pakken we er per ziekenhuis een aantal excessen uit en vragen we om uitleg”. Dat is waar wij ook naar keken. Welke zorginstellingen hebben het vaakst een behandeling met de laagste prijs en welke zitten vaak juist hoog in de prijzen? In de staafgrafieken uit Het verhaal achter de enorme prijsverschillen voor dezelfde medische behandeling zie je de zorginstellingen met deze excessen. Gekozen is om alleen zorginstellingen mee te nemen met meer dan 1000 behandelingen om zo een eerlijke vergelijking te maken.

Opmerkelijk is dat streekziekenhuis Koningin Beatrix op de tweede plek staat in de top tien bij zowel de laagste als hoogste prijsafspraak. Dat laatste zijn behandelingen die het ziekenhuis eigenlijk niet uitvoert, maar als de patiënt erop staat, toch moet faciliteren.

Zelf op onderzoek uit?

Wil je zelf een inkijkje in bijna 780.000 prijsafspraken? Download dan de dataset.