Dat blijkt uit onderzoek van Nieuwscheckers, het AD en Pointer.

Bron van de bewering

In het verkiezingsdebat van NPO Radio 1 op 3 maart zei Pieter Heerma, fractievoorzitter van het CDA, het volgende over de opvang van asielzoekers:

'Maar wat nog schrijnender is, is dat arme gemeentes veel meer opvangen dan rijke gemeentes. Ik geloof dat de top 20 rijkste gemeentes ongeveer een kwart doet aan opvang ten opzichte van de top 20 armste gemeentes.'

Heerma houdt een slag om de arm door het gebruik van de woorden 'ik geloof' en 'ongeveer', maar er wordt hoe dan ook een duidelijke tegenstelling tussen arme en rijke gemeenten geschetst die het waard is om te checken.

De feiten

Omdat er online geen overzichten te vinden zijn van de gemeenten die behoren tot de top 20 van rijkste en armste gemeenten en hoeveel asielzoekers zij opvangen, heeft Nieuwscheckers deze cijfers zelf bij elkaar gezocht. Hiervoor gebruikten we de recentste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over het gemiddelde persoonlijk inkomen per gemeente.

Daarnaast konden we op de website van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) vinden waar alle asielzoekerscentra van Nederland zitten en hoeveel opvangplekken er beschikbaar zijn. Opvangplekken wil zeggen reguliere opvanglocaties en tijdelijke opvanglocaties. Crisisopvanglocaties rekenden we niet mee, omdat deze alleen in tijden van rampen en crises worden gebruikt en daarna weer snel sluiten. Asielzoekers zitten enkele dagen tot hooguit een week in een crisisopvang.

Gecombineerd leveren de cijfers van het CBS en het COA de volgende tabellen op:

Te zien is dat de 20 armste gemeenten bij elkaar 5650 asielzoekers opvangen. Belangrijk om te noemen is dat onder deze gemeenten ook Westerwolde valt, waar het asielzoekerscentrum Ter Apel staat. Ter Apel is vooral bekend als aanmeldcentrum van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), waar asielzoekers zich moeten aanmelden bij aankomst in Nederland. Naast dit aanmeldcentrum in Ter Apel staat ook een asielzoekerscentrum dat plek heeft voor 2000 asielzoekers. Dit krikt het aantal asielzoekers van de top 20 armste gemeenten dus flink op.

In de 20 rijkste gemeenten zijn in totaal 2565 opvangplekken voor asielzoekers. Zetten we de cijfers van 2565 en 5650 asielzoekers tegen elkaar af, dan doen de 20 rijkste gemeenten 45% van wat de 20 armste gemeenten doen, dus ongeveer de helft. De rijke gemeenten vangen dus inderdaad een stuk minder asielzoekers op, dan de arme gemeenten, maar wél een stuk meer dan het kwart waar Heerma het over heeft.

Maar hoe komt Heerma dan aan dat kwart? Volgens het hoofd voorlichting van het CDA is de uitspraak van Heerma gebaseerd op een NOS-artikel. Dit artikel beschrijft hoe arme gemeenten gedurende tien jaar meer asielzoekers opvingen dan rijke gemeenten. Maar dit NOS-artikel is uit 2015, dus de gebruikte cijfers gaan over de jaren 2005-2015. Inmiddels liggen de verhoudingen anders, zoals de berekeningen hierboven laten zien.

Oordeel

De uitspraak van Pieter Heerma dat de top 20 rijkste gemeenten een kwart van de asielopvang doet ten opzichte van de top armste gemeenten, is gebaseerd op oude cijfers. Volgens de recentste cijfers liggen de verhoudingen nog steeds scheef, maar wel iets minder. Momenteel doet de top 20 van rijkste gemeenten ongeveer de helft van de opvang ten opzichte van de top 20 armste gemeenten.

Bronnenlijst

• Gemiddeld persoonlijk inkomen per gemeente
• Alle asielzoekerscentra in Nederland
• Uitspraak Pieter Heerma in Radio 1 verkiezingsdebat: Minuut 58:50
• NOS artikel waarop Pieter Heerma zijn uitspraak gebaseerd is: Arme gemeenten vangen meer asielzoekers op dan rijke (nos.nl)