“Zwangere vrouwen werken vaak door onder omstandigheden die niet altijd goed zijn voor henzelf of de baby”, stelt bedrijfsarts Monique van Beukering. De regels en de richtlijnen zijn er, maar in de praktijk worden die lang niet altijd toegepast. “Dat komt ook omdat werkgevers en zwangeren vaak niet weten wat de gevolgen kunnen zijn”, aldus Van Beukering.
Naast bedrijfsarts bij Zorg van de Zaak is Van Beukering ook onderzoeker bij het Amsterdam UMC. Daar houdt zij zich bezig met gezond werken rond de zwangerschap. Ze stelde met andere deskundigen een richtlijn voor bedrijfsartsen op hoe je een zwangere werknemer het beste kunt begeleiden. Daarin staat onder andere dat werken met chemische stoffen een nadelig effect kan hebben op de ongeboren vrucht.
Van Beukering: “Grote chemische bedrijven hebben dat meestal wel goed geregeld, maar kleinere bedrijven weten vaak niet wat wel en niet mag met giftige stoffen.” Tipgever Patricia stond bijvoorbeeld met zeven maanden nog in de lijmdampen:
Stress, lang staan en tillen
Maar ook minder voor de hand liggende arbeidsomstandigheden – zoals stress en lang staan - kunnen al effect hebben op de gezondheid van de baby, legt Van Beukering uit. “Als je bijvoorbeeld regelmatig langer dan drie uur staat of meer dan vijf kilo tilt dan is er een kleine kans op vroeggeboorte. En er zijn onderzoeken die aantonen dat als je meer dan 32 uur werk combineert met voortdurende werkstress er een kans is op een lager geboortegewicht. Dat kan al snel 150 gram schelen.”
Werkstress en andere belastende werkomstandigheden voorkomen dus, maar dat is niet in elke sector makkelijk. Van Beukering realiseert zich dat het een dilemma is. Want hoe meer arbeidsomstandigheden er moeten worden aangepast, hoe meer ‘gedoe’ het is voor sommige werkgevers om een zwangere vrouw in dienst te hebben. In het onderzoek Zwangerschapsdiscriminatie laat een kleine werkgever ons bijvoorbeeld al weten dat hij er niet om staat te springen:
“Het is gewoon niet handig, een zwanger iemand in een klein bedrijf te hebben. Zwangere vrouwen zijn altijd eerder ziek.( … ) Je kunt niet zomaar een nieuw iemand op die plek inpluggen, die moet weer ingewerkt worden en dat kost tijd.”
Groot probleem
Van Beukering ziet in de dagelijkse praktijk werkgevers worstelen met de combinatie werk en zwangerschap: “Het is een groot probleem, waar ik helaas niet meteen een oplossing voor heb. Maar kinderen moeten nou eenmaal wel geboren worden. Als sommige arbeidsomstandigheden aantoonbaar invloed hebben op moeder en kind, dan moet je daar als werkgever wel iets mee. Het hoort bij je baan als werkgever om een zwangere vrouw veilig te laten werken. Daar hebben die vrouwen ook recht op.”
Uiteindelijk heeft niet alleen de werknemer, maar ook de werkgever iets aan een actieve aanpak, vindt Van Beukering. “Een deel van het verzuim kan voorkomen worden als je tijdig de arbeidsomstandigheden aanpast.” Kosten hoeven daarbij geen belemmering te zijn volgens de bedrijfsarts. “Als een werknemer haar werk moet aanpassen vanwege zwangerschap of ziek is door de zwangerschap, dan krijgt de werkgever het loon vergoed van het UWV.”
