Van Essen komt uit het buurtschap Essen in Barneveld. Eerder deze week voerde hij actie tegen de komst van een biologisch kippenbedrijf in het hart van het buurtschap met 25.000 loslopende kippen. De boeren vrezen de gevolgen van een uitbraak van vogelgriep op het nieuwe bedrijf, waardoor alle kippen in het buurtschap moeten worden geruimd. Van Essen: ‘Door die ene uitloop komen alle bedrijven hier in de problemen.’ Van Essen weet waarover hij spreekt: zijn bedrijf werd bij een uitbraak in 2003 ook al geruimd.

Het risico voor buiten lopende kippen op een besmetting met vogelgriep is fors hoger dan voor kippen die binnen zitten. Verschillende onderzoeken spreken over een 7 tot 11 keer hogere kans. Buiten lopende kippen kunnen gemakkelijker worden besmet met het vogelgriepvirus door wilde vogels.

Van Essen benadrukt dat het buurtschap Essen het oudste landbouwgebied van de gemeente Barneveld is. Er zitten 11 kleine familiebedrijven en dat willen ze graag zo houden. Het buurtschap bestaat uit 1 rondlopende straat, de Hulstweg. De boeren zitten al generaties lang rond deze cirkel. En de boerderij met de 25.000 biologische kippen van de nieuwkomer komt daar middenin. Van Essen: ‘Dat rondje Hulstweg wordt bijna helemaal opgevuld met loslopende kippen.’

Fijnstof

De bewoners en boeren in Essen vrezen niet alleen de vogelgriep, maar ook een toename van de fijnstofuitstoot door het nieuwe bedrijf. Onlangs bleek uit onderzoek van onder meer het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat de uitstoot van veehouderijen gevolgen heeft voor de volksgezondheid. Om hun punt duidelijk te maken bliezen de boeren afgelopen maandag het gemeentehuisplein van Barneveld vol met zaagsel.

Van Essen zelf stoot ook fijnstof uit met zijn 10.000 scharrelkippen. Maar volgens Van Essen is de uitstoot van een biologisch bedrijf nog een stuk groter. Onderzoekers van de Wageningen Universiteit keken vorig jaar naar de uitstoot van de biologische pluimveesector. Harde cijfers ontbreken vooralsnog maar op grond van de beschikbare kennis is de verwachting ‘dat de emissies van ammoniak en fijnstof (per dierplaats per jaar) hoger zijn.’

Apk-keuring voor veehouderijen

Maar er zit nog iets achter de weerstand van het buurtschap tegen de komst van de nieuwe stal. De wethouder van Barneveld Aart de Kruijff pleitte onlangs voor een apk-keuring voor veehouderijen. Hij wil dat bedrijven gebruik maken van de best beschikbare technieken om de uitstoot van fijnstof af te vangen – iets dat in de industrie al praktijk is, maar voor veehouderijen niet geldt. Hier kunnen gemeenten pas extra eisen stellen aan een bedrijf op het moment dat er een nieuwe vergunning wordt aangevraagd. Bijvoorbeeld voor een uitbreiding van het bedrijf.

Van Essen is bang dat de wethouder vandaag of morgen bij hem op de stoep staat en investeringen eist om de lucht uit zijn stallen te zuiveren en hen anders te verplichten om te stoppen met boeren. ‘Wij zijn de laatste indianen die het reservaat uitgejaagd worden. Je zult maar 55 zijn, je zorgt voor je gezin, De Kruijff komt en zegt: je moet alles inzetten op de beperking van fijnstof en anders moet je binnen 4 jaar stoppen.’

In Essen gelooft men niet in de schaalvergroting van de veehouderij, sterker nog: men is er fel op tegen. Van Essen heeft zelf nog een stal staan die zijn opa er in 1938 neerzette. ‘Er komt nu een industrieel binnen in ons gebied. Die heeft bakken met geld, en koopt oude boerderijen op. Daar zet hij megastallen voor terug. Ze willen het hier in een paar jaar vernietigen en daar gaan wij niet mee akkoord.’ Van Essen spreekt over de megaboeren als ‘slavenboeren’. Volgens hem zijn ze slaaf van de banken, de voederproducenten, de afnemers. ‘Als je dan zo’n grote productie wil, ga dan maar gelijk naar Polen. Want je bent toch stom als je zo’n mooi buitengebied in Nederland vol stampt met van die megastallen?’