JA21 ziet ruimte voor kernenergie in de provincie Utrecht. Kleine modellen kerncentrales kunnen er volgens de partij binnen zeven jaar staan. Dit blijkt niet waar. Zelfs de grootste pleitbezorger van de zogenoemde small modular reactor (smr) legt zich niet vast op 2030. En Utrecht is ook nog eens geen voor de hand liggende provincie voor een minicentrale.
Dit blijkt uit onderzoek van het AD, Nieuwscheckers en Pointer.
Bron van de bewering
In het verkiezingsprogramma ‘Het moet anders’ pleit JA21 Utrecht voor het opwekken van energie zonder schade aan het landschap en overlast voor omwonenden. Voor windmolens en grote zonneweiden is geen ruimte in het dichtbevolkte en dichtbebouwde Utrecht, stelt de partij. Kernenergie daarentegen is zeer welkom. ‘Kleine modellen kerncentrales (smr’s) kunnen er al binnen zeven jaar staan.’
De feiten
Een mini-kerncentrale wordt in een fabriek gemaakt en kan - ware het een bouwpakket - op locatie in elkaar worden gezet. Omdat deze centrales minder koelwater nodig hebben dan grote kerncentrales is het niet noodzakelijk ze aan de kust te bouwen. Zo bezien zouden de kleine modellen kerncentrales ook in de provincie Utrecht kunnen komen te staan.
Atoomfysicus en emeritus hoogleraar aan de Universiteit Utrecht Wim Turkenburg noemt een minicentrale in Nederland in 2030 van elke realiteitszin gespeend. ,,Het is onzin.’’ Turkenburg stelde onlangs in opdracht van de provincie Overijssel een notitie op over de kansrijkheid van smr’s.
Daarin stelt hij dat deze kleine kerncentrales zich nog in het onderzoeks- en ontwikkelingsstadium bevinden. ,,Naar huidige verwachtingen zullen in de westerse wereld de eerste smr’s rond 2030 in vooral de VS en de UK in bedrijf komen. Pas daarna zullen ze mondiaal op de markt worden gebracht’’, schrijft hij.
Turkenburg verwacht dat commerciële partijen in Nederland, waaronder energiebedrijven, willen afwachten hoe de smr’s in het buitenland functioneren alvorens ze een minicentrale gaan bouwen. ,,Een positief besluit over het bouwen van een bepaalde smr voor het opwekken van energie valt in ons land daarom pas na 2030 te verwachten.’’
De voorbereidings- en bouwtijd van een eerste kleine kerncentrale in Nederland vergt volgens de hoogleraar vervolgens 10 tot 15 jaar.
Vóór 2045 staat er geen smr Nederland
ULC-Energy is een groot pleitbezorger van kleine kerncentrales in Nederland. Het ontwikkelingsbedrijf sloot vorig jaar een samenwerkingsovereenkomst met fabrikant van vliegtuigmotoren Rolls-Royce, die ver is gevorderd met de ontwikkeling van een smr, maar nog nergens een centrale heeft staan. De minicentrale van Rolls-Royce doet met een vermogen van 470 megawatt nauwelijks onder voor de grote kerncentrale in het Zeeuwse Borssele.
Gevraagd naar wanneer de eerste smr van Rolls-Royce in Nederland kan staan, zei directeur Dirk Rabelink van ULC-Energy eind vorig jaar in de podcast Studio Energie dat hij uitgaat van ‘begin jaren dertig’. Op 2030 legt Rabelink gevraagd om een toelichting zich niet vast. ,,Het kan snel gaan, maar dan moeten wel alle zeilen worden bijgezet. Het belangrijkste is dat er een locatie wordt bepaald.’’
De meest voor de hand liggende plek noemt Rabelink een industriële omgeving, waar er 24 uur per dag zeven dagen in de week veel energie nodig is. Hij verwijst onder meer naar de Eemshaven bij Delfzijl en de Rotterdamse Maasvlakte. ,,Maar als de provincie Utrecht belangstelling heeft komen we graag praten.’’
Oordeel
De bewering van JA21 Utrecht dat binnen zeven jaar een kleine kerncentrale in de provincie Utrecht kan staan, heeft een hoog wens-denkgehalte. Een dergelijke centrale staat in 2030 niet in Nederland en zeker niet in de provincie Utrecht. De bewering is ongefundeerd.
Bronnen:
Factcheck-marathon
Deze factcheck is uitgevoerd in het kader van de gezamenlijke factcheckmarathon van het AD, Nieuwscheckers en Pointer (KRO-NCRV) in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart 2023.
