“We hebben het over 35 miljard jaarlijks”, rekende Baudet de Tweede Kamer voor tijdens een debat op 17 juni. “Dat is omgerekend 3600 euro per belastingbetaler. Dat is jaarlijks, dus dat moet elk jaar opnieuw. In één kabinetsperiode gaat dat dus over meer dan twaalfduizend euro per werkende Nederlander. Dat gaat over echt serieus geld.”

Waar is dat voor nodig, wilde Baudet weten.

Oneerlijk

Die 5 procent komt van de Amerikaanse president Donald Trump. Trump hamert er al maanden op dat de NAVO-landen ten opzichte van de Verenigde Staten te weinig bijdragen aan de defensiekosten van de NAVO. “Wij geven al zo lang geld uit, we steunen de NAVO al zo lang, dat we in veel gevallen 100 procent van de kosten betalen”, zei hij kort voor de start van de NAVO-top tegen een verslaggever. En dat is oneerlijk, vindt hij. Trump wil daarom dat de lidstaten meer gaan bijdragen.

Dat probeerden de overige lidstaten in het afgelopen decennium al, maar echt snel ging dat nog niet. In 2014, na de annexatie van de Krim door Rusland, besloten de NAVO-lidstaten om tenminste 2 procent van hun bbp in defensie (waar jarenlang op is bezuinigd) te steken. Maar tien jaar later bleken 9 van de 32 landen die norm nog steeds niet te halen.

Dreiging

Nu Rusland oorlog voert in Oekraïne en steeds meer hybride aanvallen, zoals brandstichtingen, sabotage en zelfs moordcomplotten op Europees terrein pleegt, beginnen de lidstaten de noodzaak voor betere defensie wél te voelen. Die 2 procent is daarom ook niet langer voldoende, meent NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte. “We moeten dringend meer investeren in onze defensie-industrie”, zei hij.

De afgelopen maanden probeerde Rutte de lidstaten daarom richting de NAVO-top zover te krijgen dat ze hun uitgaven verhogen tot 5 procent. Precies zoals Trump wilde. Van die 5 procent moet 3,5 procent aan defensie worden uitgegeven, meent Rutte, en 1,5 procent aan uitgaven waar defensie van meeprofiteert, zoals cyberveiligheid. Na veel lobbywerk zijn alle landen kort voor de top in Den Haag akkoord gegaan met dat voorstel.

Wat kost dat?

Maar wat gaat dat de gemiddelde Nederlander kosten? Volgens Baudet gaat het om jaarlijks 35 miljard euro, en omgerekend 3600 euro per belastingbetaler. Maar het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) denkt daar iets anders over.

Nederland gaf vorig jaar in totaal 19,9 miljard euro uit aan defensie. Net iets meer dan de afgesproken 2 procent. Dat is 1105 euro per inwoner, berekende het CBS. Verhogen we de uitgaven naar 5 procent, dan zullen we in totaal zo’n 49,8 miljard euro aan defensie spenderen (5 / 2 x 19,9 miljard), laat een woordvoerder van het CBS ons weten.

Dat is 29,9 miljard euro extra. Niet 35 miljard, zoals Baudet berekende.

Er zijn 10,3 miljoen werkenden in Nederland. Deel je die 29,9 miljard euro door het aantal werkenden, dan betalen we dus zo’n 2900 euro extra per jaar per werkende, volgens het CBS. “Thierry Baudet zit dus een eind in de richting, maar iets te hoog”, zegt CBS-woordvoerder Goltan Varashk.

Baudet heeft het in het debat echter ook over het bedrag per belastingbetaler. Maar hoeveel belastingbetalers er precies zijn is onduidelijk, laat het CBS weten. “Maar je zou als benadering het aantal twintigplussers kunnen nemen. Dit zijn er 14,2 miljoen (2024). Dan wordt het nog iets minder: 2100 extra per jaar per ‘belastingbetaler’”, aldus de CBS-woordvoerder.

Conclusie: de uitgaven gaan omhoog, maar niet zo hoog

Baudet heeft natuurlijk gelijk dat we met z’n allen meer gaan betalen als we meer investeren in defensie. Die kostenverhoging is nodig om ons eventueel te kunnen weren tegen Rusland. Maar de kosten gaan niet zoveel omhoog als Baudet de Tweede Kamer voorhield. Kijken we naar het aantal werkende personen in Nederland, dan is dat 2900 euro per jaar extra. Kijken we naar het aantal ‘belastingbetalers’, dan is dat zo’n 2100 euro per jaar. Veel minder dan de 3600 euro per belastingbetaler die Baudet berekende.

We hebben Forum voor Democratie om een reactie gevraagd, maar vooralsnog geen antwoord ontvangen.

Deze factcheck kwam tot stand in het kader van de Factcheck-marathon naar aanleiding van de NAVO-top met als partners Pointer (KRO-NCRV), AD en de aangesloten regionale kranten, Nieuwscheckers, de VRT, de RTBF, Knack, Factcheck Vlaanderen en deCheckers. Lees hier alle factchecks.