Dit blijkt uit onderzoek van het AD, Nieuwscheckers en Pointer.

Bron van de bewering

In het verkiezingsprogramma staat: ,,De stikstofcrisis – het gevolg van het stikstofbeleid - is een op papier gecreëerde crisis. Het gaat de burgers een exorbitant bedrag van 25 miljard kosten.”

Klopt die laatste zin? Lijsttrekker Imke Emons licht de bewering telefonisch toe: ,,Ons punt is: belastinggeld dat Limburgers betalen, moet terugvloeien naar Limburgers. Niet naar stikstof.”

De feiten

En dat bedrag van 25 miljard euro? Volgens Emons verwijst dat naar het potje waaruit provincies kunnen putten om stikstofmaatregelen te nemen, het Transitiefonds. Hier zit 24,3 miljard in, om precies te zijn. Het bedrag van 25 miljard is verouderd en komt uit het regeerakkoord van twee jaar geleden.

Hoe dan ook, het is nog onduidelijk of het bedrag van 24,3 miljard genoeg is. Alleen Overijssel heeft al een ‘offerte’ ingediend bij het kabinet. Deze provincie vraagt al 5 miljard, onder andere voor de uitkoop van boeren maar ook voor de sociaaleconomische gevolgen van de voorgenomen maatregelen. Het leeuwendeel moet uit het Transitiefonds komen.

Andere provincies denken aan vergelijkbare bedragen, bleek uit een rondgang van NRC, en maken zich zorgen over het beschikbare budget. Onderling is dit een onderwerp van gesprek, laat het Interprovinciaal Overleg weten, al hoeven provincies niet in te stemmen met elkaars aanvraag. Die moet eind dit jaar in Den Haag liggen.

Uitbreiding van het fonds is niet de bedoeling, maar ook niet volledig uitgesloten. ,,Ik ga er alles aan doen om de doelen te halen met deze pot geld. Dat zal nog wel spannend worden, maar ik denk dat het haalbaar is”, zei minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof op Radio 1.

Toch houdt het niet op bij deze 24,3 miljard uit het Transitiefonds. Stikstofmaatregelen kunnen ook door provincies zelf betaald worden, of uit andere landelijke potjes zoals het Klimaatfonds. Dat liet Van der Wal weten in antwoord op kamervragen over de aanvraag van Overijssel.

Bovendien kost de stikstofcrisis andere sectoren ook voortdurend geld. Volgens een berekening van het Financieel Dagblad, afgelopen oktober, was de schade voor de Nederlandse economie op dat moment al 28 miljard euro.

Dat zit onder meer in uitgestelde woningbouw, dat volgens deze berekening zo’n 6 miljard heeft gekost. ,,Maar: als je die woningen niet bouwt, dan hoef je natuurlijk ook de kosten voor de bouw van die woningen niet te maken”, zegt Taco van Hoek, directeur van het Economisch Instituut voor de Bouw. ,,Dus de gemiste productie is geen volledige schadepost.”

Ondertussen kosten nieuwe besluiten ook weer geld. Neem het wegvallen van de ‘bouwvrijstelling’, waarmee doorgebouwd kon worden tijdens de stikstofcrisis. Daardoor loopt de bouw van één op de tien woningen vertraging op, valt 3 miljard aan productie in deze sector weg en komen er nog honderden miljoenen aan kosten bij. ,,En dan is er nog de infrastructuur”, zegt Van Hoek. ,,Daar zijn de problemen groter dan de woningbouw, is onze verwachting.”

Oordeel

De bewering van BVNL dat de stikstofcrisis burgers 25 miljard gaat kosten is onwaar. De uiteindelijke schadepost zal veel hoger zijn. Het Transitiefonds is namelijk niet het enige geld dat besteed kan worden aan maatregelen. Daarnaast blijven de kosten voor de Nederlandse economie, bijvoorbeeld door uitgestelde woningbouw, oplopen.

Bronnen

• Verkiezingsprogramma BVNL: https://bvnl.nl/wp-content/uploads/2023/02/008021_Imke_Emons_210x297mm_V3_HR.pdf
• Provinciaal Programma Landelijk Gebied Overijssel: https://overijssel.notubiz.nl/document/12275582/3/2022-12-20+Eerste+versie+PPLG+Overijssel+DEFINITIEF
• Beantwoording kamervragen 22 februari 2023: https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/kamerstukken/2023/02/22/beantwoording-kamervragen-over-het-bericht-dat-de-provincie-overijssel-weigert-om-het-kabinetsbeleid-stikstof-uit-te-voeren/beantwoording-kamervragen-over-het-bericht-dat-de-provincie-overijssel-weigert-om-het-kabinetsbeleid-stikstof-uit-te-voeren.pdf