Op een overwoekerd veldje in Amsterdam-Oost ligt de droom van Lauri Schippers (26). Tussen de grondhopen in houdt ze een tekening de lucht in.

“Hier hadden we al in iemands woonkamer moeten staan. Daar had een toren moeten komen,” zegt ze en wijst richting het spoor. “Allemaal betaalbaar, voor mensen die wel in Amsterdam willen wonen maar het niet kunnen. Maar misschien hebben we 5 jaar voor niets eraan gewerkt.”

Alles voor niets

Want zelfs voor ondernemende, zelfbouwende burgers is het bijna onmogelijk geworden nog een woning neer te zetten. Lauri is voorzitter van een coöperatie van burgers die zelf dit stukje grond verwierven en plannen uitwerkten om er zelf huizen neer te bouwen. 5 jaar lang werkten ze eraan, ruim vijftig mensen zouden er kunnen wonen. Iedereen was enthousiast en alles was rond, vertelt ze op het stuk grond, waar je nu nog uitglijdt over hondendrollen. Er is een aannemer, er is een vergunning, er zijn huurders die zelfs al geld hebben ingelegd om het project te laten starten. En ze vroegen hulp: 450.000 euro sprokkelden ze bij elkaar.

En toch dreigt het mis te gaan. “Het duurde 7 maanden voor we de omgevingsvergunning hadden, en in die tijd is de rente gestegen en zijn bouwmaterialen duurder geworden. Toen was het nog rond te rekenen, maar nu niet meer. Wat we ook proberen, het levert verlies. En als we niet voor 1 april de financiering rond hebben, houdt alles op.”

Dakpannen zijn 60% duurder

De Nieuwe Meent, zoals de coöperatie heet, is één van de weinige burgercoöperaties die zelf huizen wil neerzetten. Maar het probleem waartegen ze botsen speelt in heel Nederland. Terwijl we een gierende woningnood hebben, loopt de nieuwbouw terug. Het bouwen van huizen is een stuk duurder geworden: cement steeg een kwart in prijs, dakpannen zelfs bijna 60 procent. Personeel is duur, grond is duur. En het geld dat mensen kunnen lenen is gedaald omdat de hypotheekrente is gestegen.

En dus wachten bouwers maar even met het neerzetten van huizen. Er zijn zeker 40.000 huizen waarvan de bouw uitgesteld is of mogelijk zelfs wordt afgesteld, schatte het bureau Capital Value in februari. De Woningbeleggingsmarkt in Beeld - Capital Value. Simpelweg omdat ze verlies zouden maken als ze wel de huizen zouden bouwen.

Bouwers zelf wijzen naar de overheid. Het Rijk zou bouwers geld moeten geven als ze alsnog hun huizen bouwen. Of misschien moeten er andere eisen komen: bouw meer huizen voor mensen met geld in plaats van sociale huurwoningen. Al botst dat weer met de doelstellingen van de overheid. Want we willen in Nederland juist betaalbare huizen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt nog met een reactie te komen.

Tien uur per week werken aan de plannen

Voor Schippers zou vooral snelheid hebben geholpen, en overheden die wat effectiever werken. Want als ze de vergunning op tijd zou hebben gekregen, was ze dit hele probleem met de hogere rente voor geweest en had ze nu al daadwerkelijk naar een bouwplaats gekeken in plaats van naar plaggen gras.

Terwijl ze toch haar best heeft gedaan “8 toen 10 uur per week zijn we ermee bezig’, vertelt ze. “Ik heb te maken met de welstandscommissie, de grondafdeling, woonafdeling, duurzaamheid, de vergunningen. Vijf afdelingen en ze werken niet echt samen.”

Als stedenbouwkundige én ambtenaar bij de provincie Utrecht zou ze daar mee om moeten kunnen gaan. Als groep proberen ze een weg te vinden in het moeras, maar dat gaat stroef. "Onze vergaderingen zijn er minder gezellig door geworden, want mensen rekenen er wel op dat ze een huis gaan krijgen. Boos, tirades, huilen: het komt allemaal voorbij.”

Zelf probeert ze er rustig onder te blijven. En ze doet een oproep aan de gemeente Amsterdam, om de terugbetaalvoorwaarden iets soepeler te maken. Maar dat lijkt er niet in te zitten. "Er zijn grenzen aan wat mogelijk is,” liet een woordvoer al eerder weten tegenover omroep AT5. “De gemeente is al lang en met regelmaat in gesprek met deze wooncooöperatie en is die ook al ruim tegemoetgekomen, ruimer dan de andere initiatieven." 

En dus dreigt het bouwplan te stranden. Schadelijk, want die terugbetaalvoorwaarden stammen nog uit de oude tijd, zegt Schippers, toen het nog hosanna was in de woningbouw. “Maar we zitten nu in een nieuwe.”