Elk jaar werken er honderdduizenden buitenlanders in Nederland. Veelal komen ze uit Midden- en Oost-Europa en vullen ze de banen waarvoor nauwelijks Nederlandse arbeidskrachten te vinden zijn. Al jaren is bekend dat de omstandigheden waarin deze mensen werken en wonen niet al te best zijn. Toch is dat iets waar arbeidsmigranten zelf niet makkelijk over praten. De Poolse Marcin doet dat wel. “Het systeem is verkeerd.”
Het regent en we ontmoeten Marcin op een parkeerplaats. Door de coronamaatregelen zijn we op de buitenlucht aangewezen om hem te ontmoeten, want een eigen plek heeft Marcin niet. Hij woont in een voormalig asielzoekerscentrum waar honderden arbeidsmigranten gehuisvest zijn. En gasten zijn daar nu niet toegestaan.
Drie jaar geleden besloot hij naar Nederland te komen: “Ik had schulden en ik werd gebeld door een uitzendbureau. Ik kon werk krijgen in Nederland, en daar werd een mooi plaatje van geschetst. Ik kon vier keer zoveel geld verdienen als in Polen, het uitzendbureau zou huisvesting regelen en de reis naar Nederland verzorgen.”
Beginnen met een schuld
Voor Marcin was de beslissing snel gemaakt. Een tijd in Nederland werken zou een makkelijke manier zijn om te sparen. Voor veel arbeidsmigranten is tijdelijk veel geld verdienen de reden om naar Nederland te komen. Maar toen Marcin hier aankwam, bleek het systeem een stuk minder rooskleurig te zijn dan dat hem was voorgespiegeld.
“De huisvesting viel ontzettend tegen. Ik kwam terecht in een soort oude boerderij waar ik met tien anderen woonde. En van tevoren had ik van het uitzendbureau nooit gehoord dat er in Nederland niet veel werk voor me was. Ik wilde fulltime werken om zoveel mogelijk te verdienen, maar zoveel uren waren helemaal niet beschikbaar. We werden de hele dag stand-by gezet, maar uiteindelijk kon ik in het begin maar 25 tot 30 uur per week werken”, aldus Marcin.
“Je begint op een 0-uren contract. Ik ken een stel dat bij aankomst in Nederland maar twee uur per week kon werken. En dan heb je wel een probleem, want je moet de reis en je woonkosten betalen aan het uitzendbureau. Je komt hier om te sparen, maar in plaats daarvan bouw je een schuld op.”
Help mee met ons onderzoek
Heb jij tips voor ons onderzoek naar malafide uitzendbureau's? Of heb je een ervaringsverhaal dat je met ons wil delen? We horen graag van je!
Bang voor sancties
We komen met Marcin in contact via vakbond FNV. Hij zet zich als een van de weinigen actief in om de omstandigheden voor arbeidsmigranten te verbeteren. De meeste arbeidsmigranten komen nauwelijks voor zichzelf op en praten al helemaal niet graag met media. Volgens Marcin zijn ze veel te bang voor de consequenties die dit kan hebben.
“Het probleem is dat je extreem afhankelijk bent van het uitzendbureau waarvoor je werkt. Door de flexibele contracten kunnen zij op ieder moment van je af. En omdat zij je huisvesting regelen, sta je ook meteen op straat als je je baan kwijt bent. Op het park waar ik woon verdwijnen regelmatig mensen. Ze raken hun baan kwijt, dezelfde avond staan ze op straat en dan zie je ze opeens nooit meer.”
Product
Inmiddels heeft Marcin een baan als heftruckchauffeur bij een groot distributiecentrum. Hij hoopt daar nog een tijdje te kunnen blijven. Maar uiteindelijk wil hij wel dat er wat gaat veranderen aan de afhankelijke positie waarin arbeidsmigranten zitten. “Uitzendbureaus kunnen alles bij ons maken. Wij zijn hun producten, maar ze vergeten dat we ook mensen zijn. Het systeem moet veranderen.”
