“Neurofeedback heeft een groot gehalte aan hocus pocus en werkt placebogedrag maximaal in de hand”. Klinisch neuropsycholoog Rudolf Ponds van het Maastricht Universitair Medisch Centrum is glashelder over de hersentraining die talloze bedrijfjes aanbieden als oplossing voor slapeloosheid, burn-out, adhd, depressie, autisme etc. “Iedereen die ècht verstand van hersens heeft, neemt dit niet serieus”, aldus de klinisch neuropsycholoog die we spreken voor ons onderzoek Alternatieve geneeswijzen.
Het aantal behandelaars van neurofeedbacktraining is niet bekend, maar wie zoekt via Google Maps ziet dat de bedrijfjes overal te vinden zijn. Met namen als Brainfit, Breinrevisie, Neurobalans en BrilliantBrein. Er is duidelijk een markt voor. “Natuurlijk hebben ze tevreden klanten, daar twijfel ik niet aan. Het kan ook best iets doen, net als mindfulness. Maar in ons vak is neurofeedback geen issue. Wetenschappelijk is het verhaal flinterdun”, aldus Rudolf Ponds. “Als je bij die bureautjes de lange lijst met aandoeningen die ze behandelen leest, dan zegt dat al genoeg. Hoe diffuser de therapie, des te meer aandoeningen er mee worden behandeld.”
Krachtig placebo-effect
“Bij neurofeedback brengen de behandelaars hersengolven in verband met buitengewone complexe hersenaandoeningen en –stoornissen. Die golven, menen ze, kun je beïnvloeden waardoor je verandering van gedrag krijgt. Het is een concentratieoefening, maar de aanbieders doen dat met een hoopvolle attitude en hooggespannen verwachtingen. Waar reguliere geneeskunde bescheiden is in resultaten, is dat bij neurofeedback tegenovergesteld. Dat zorgt voor een krachtig placebo-effect”.
Bietensap
Wat de klinisch neuropsycholoog stoort, is dat de therapie ook wordt aangeboden door BIG-geregistreerde psychologen. BIG is een beroepsregister voor zorgverleners. Ponds: “Dat vind ik kwalijk. Dan verwacht je dat die behandelaars bekwaam en bevoegd zijn en alleen werken met methodes die ‘evidence based’ zijn, wetenschappelijk bewezen, en waarover iedereen in het vak het eens is dat het werkt. Anders wil je dit als serieuze behandelaar toch niet aanbieden? Als ik als BIG-geregistreerde zeg dat mensen per dag drie kleuren bietensap moeten drinken om van hun klachten af te komen, dan zijn er altijd mensen die daar achteraan hollen, maar ik zou het land worden uitgezet. Deze behandelaars mogen dit zomaar. Aan BIG-registratie zou de verplichting moeten zitten dat je je verre houdt van neurofeedback”.
Maar Ponds ziet juist het tegendeel bij het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), dat neurofeedback promoot. “Ik ben in het verleden door het NIP benaderd om mee te werken aan een position-paper (een document van deskundigen) over neurofeedback. Oké, zei ik, maar als de uitkomst is, ‘het is wetenschappelijk niet overtuigend’, dan moet de consequentie zijn dat we dan ook concluderen dat behandelingen met neurofeedback gestopt moeten worden. Nou, dat was een moeizaam verhaal, haha. Ze hebben het nog wel opgestuurd en ik heb het gelezen. Resultaat: het effect van neurofeedback is ontzettend klein, maar hun conclusie was tegengesteld. Een conclusie die ik op basis van het onderzoek juist niet getrokken zou hebben.”
