In dit artikel worden voorbeelden genoemd waarin de theorie ter sprake komt in de podcast van Duk. Volgens de Ombudsman wordt echter niet duidelijk gemaakt waarom het bespreken van de theorie en/of het gebruik van de term ‘omvolking’ al voldoende is om de theorie te verspreiden. De Ombudsman stelt dat Pointer dat had kunnen doen door “duidelijker uit te leggen waarom ze vinden dat het gebruik van de term ‘omvolking’ alleen al voldoende is om te spreken over verspreiding van de omvolkingstheorie”.

Kwade opzet

De crux zit hem in de doelbewuste vervanging van de westerse bevolking door migranten. Zo schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid in haar dreigingsbeeld van november 2022: “Het is een feit dat de demografische samenstelling van westerse landen de afgelopen decennia is gewijzigd. Maar aanhangers van de omvolkingstheorie geloven dat daar kwade opzet achter zit. Volgens de theorie zouden bepaalde groepen, vaak ‘de Joden’ of ‘de linkse elite’, planmatig de bevolkingssamenstelling van Westerse landen willen veranderen, door witte mensen te vervangen door mensen met een andere culturele of etnische achtergrond.”

Pointer stelt dat Duk deze theorie ‘verspreidt’. De Ombudsman maakt echter onderscheid tussen het gebruik van de term ‘omvolking’ voor het beschrijven van een demografische ontwikkeling en de omvolkingscomplottheorie. “Wierd Duk lijkt te vinden dat het moet gaan over de discussie erachter en niet over de term zelf. In plaats van de term vermijden, gebruikt hij hem bewust wel. De vraag is of hij daarmee ook de complottheorie die er mee samenhangt verspreidt. Op X zegt hij zelf expliciet dat dit niet het geval is. Wie enkel het artikel van Pointer leest zal dit ontgaan.”

Gebruik term normaliseert theorie

Duk doet in de podcasts zelf nadrukkelijk geen afstand van de doelbewuste vervanging, pas na het onderzoek van Pointer plaatste hij een bericht op X. Bovendien stelt de Ombudsman ook dat 'wie een zuivere discussie wil over demografische ontwikkelingen er goed aan doet om de term [omvolking, red] te vermijden'. De Ombudsman noemt ook de wetenschappers Annelotte Janse en Timothy Snyder, die aangaven dat alleen al het gebruik van de term in deze context een manier is om de theorie te normaliseren. Dit is ook het uitgangspunt van Pointer, en de reden dat deze passages gelabeld werden als de 'verspreiding' van de theorie.

In de uitleg over de methode (te lezen op onze website) hebben we verspreiding gedefinieerd als wanneer een podcasthost of -gast mis- en/of desinformatie uit, dit onweersproken blijft en dit meerdere malen gebeurt in verschillende afleveringen. Het wordt dan immers zonder tegengeluid of disclaimer gepubliceerd. Precies dat is het geval in de podcasts van Duk. Hij pleit voor het gebruik van de term, neemt er geen afstand van en is zich bewust van de negatieve connotatie van de term. Daarom hebben wij dit bestempeld als ‘verspreiding’. Dat hij op X, ná onze publicatie, afstand neemt van de complottheorie doet daar niets aan af.

Geen reactie op wederhoorverzoek

Voor het originele artikel benaderde Pointer de redactie achter de podcast van Duk in het kader van wederhoor, maar ze kreeg geen reactie. De Ombudsman: “In een los artikel was ruimte voor wederhoor van de genoemde podcastmakers. Van Wierd Duk of de redactie achter zijn podcast kwam echter geen reactie op de vragen van Pointer. Dit is jammer, want hierdoor had mogelijk nuance kunnen worden aangebracht in wat er werd beweerd over de podcast.”