Het is een stralende dag in Spijkenisse. Vanaf een balkon op de 18e etage worden we getrakteerd op een spectaculair uitzicht over de uitgestrekte weilanden van Oud-Beijerland. De vrachtschepen op de Oude Maas trekken traag onder ons voorbij en aan de overzijde van het water glimmen de kantoorflats van Rotterdam. Tipgever Willem Heijdacker wijst er sceptisch naar. ‘Het lijkt niet zo ver, maar geloof me: als je met hartklachten in een ambulance ligt voelt het als het andere einde van de wereld. Zeker met die bruggen, waar we niets dan gedonder mee hebben.’
We zijn immers op een eiland. Wie een kaart erbij pakt ziet dat het gebied Voorne-Putten, waar Spijkenisse toe behoort, omgeven is door water. Bewoners noemen zich niet voor niets 'eilanders', want zo verstoken voelen ze zich soms van faciliteiten. Om er te komen moet je over de Botlekbrug of de Spijkenisserbrug, die beiden al tijden kampen met storingen met verkeerschaos tot gevolg. Online is zelfs een petitie gestart om de gehate bruggen te vervangen door een tunnel. PvdA-raadleden vroegen het college onlangs nog om bij de volgende storing de slagbomen dan maar eigenhandig door te zagen.
Het is niet de enige poging om werk te maken van de slechte bereikbaarheid. Heijdacker leidt het burgerinitiatief “Verbeterde Spoedeisende Hulp op Voorne, Putten & Rozenburg”, dat aandacht vraagt voor de zorgelijke toestand van de acute zorg op het eiland. Vanaf zijn balkon knikt hij naar de rechterzijde van zijn balkon. Op zo’n 500 meter afstand zien we het Spijkenisse Medisch Centrum liggen, de plek waar het Heijdacker vooral om te doen is.
‘Je hebt hier te maken met een gebied van 200.000 inwoners, waar geen 24-uurs zorg meer geleverd wordt in het ziekenhuis, waar ’s nachts de spoedeisende hulp gesloten is en waar maar één huisartsenpost is. Je kunt natuurlijk op je vingers natellen dat dat een keer goed mis gaat’, aldus Heijdacker. ‘De aanrijtijden van ambulances zijn hier al jaren onder de maat, omdat ze met te weinig wagens een te groot gebied moeten bestrijken. Als er één in Rotterdam staat, omdat hij eigenlijk als taxi wordt gebruikt door het Erasmus MC, kan hij met die bruggen nooit op tijd weer hier zijn als er iemand last krijgt van zijn rikketik.’
Spoedeisende hulp gesloten
Het rommelt al langer op het eiland sinds het geruchtmakende faillissement van het toenmalige Ruwaard van Putten-ziekenhuis in 2013. Ook nadat een consortium van het Maasstad-ziekenhuis, het Ikazia-ziekenhuis en het Van Weel Bethesda-ziekenhuis het noodlijdende Ruwaard van Putten overnemen blijven de financiële problemen. Onder de naam Spijkenisse Medisch Centrum wordt opnieuw een reorganisatie doorgevoerd, waarbij 60 werknemers worden ontslagen. Afgelopen februari volgden nog eens 36 fulltime banen. Diverse afdelingen zijn inmiddels verplaatst naar de moederziekenhuizen en de spoedeisende hulp is ’s nachts gesloten. Wie na 21.00 uur acute zorg nodig heeft, moet naar de huisartsenpost of een ander ziekenhuis.
'Ambulances hebben nu veel meer ritten tussen de verschillende ziekenhuizen, om patiënten te vervoeren die anders gewoon in het SMC geholpen kunnen worden. Plus die bruggen waar ze regelmatig stilstaan.’
Voor Heijdacker is het de druppel. De oud-vakbondsman organiseert een aantal protestmarsen tegen de ontmanteling van de spoedzorg. ‘De inrichting van het ziekenhuis is zo afgeslankt dat het eigenlijk een ziek huis is en geen ziekenhuis. De longafdeling en interne geneeskunde zijn geheel geschrapt en voor de overige specialismen is geen opname meer mogelijk. Eigenlijk is het ziekenhuis een vooruitgeschoven polikliniek geworden van de grote Rotterdamse ziekenhuizen.’
Heijdacker tovert een dikke map met brieven, krantenknipsels en onderzoeken op tafel. Over de aanrijtijden van ambulances bijvoorbeeld. Spoedeisende ritten, de zogenoemde A1-ritten, moeten binnen een kwartier na een melding ter plaatse zijn. De norm schrijft bovendien voor dat 95% van alle ritten op tijd moet zijn. In het gebied Rotterdam Rijnmond ligt dat op 92%, maar regionaal zijn er grote verschillen. In Westvoorne was in 2015 slechts 86,5% van de ritten op tijd, in het eerste kwartaal van 2015 was dat zelfs maar 81%. Heijdacker: 'De burgemeester en ambulancediensten zeggen niet te weten waardoor dat komt. Maar volgens mij is het simpel. Ambulances hebben nu veel meer ritten tussen de verschillende ziekenhuizen, om patiënten te vervoeren die anders gewoon in het SMC geholpen kunnen worden. Plus die bruggen waar ze regelmatig stilstaan.’
Een ander punt is het sluiten van de huisartsenpost van Hellevoetsluis. Bewoners daar moeten uitwijken naar de post in het 18 km verderop gelegen Spijkenisse. Met de auto een rit van een klein half uur. Heijdacker bromt cynisch: ‘Vooropgesteld dat je een auto hebt of iemand in de buurt hebt die jou kan rijden. Je ziet dat oudere mensen voor kleine klachten meteen 112 bellen, omdat ze bij de huisartsenpost niet meer op tijd geholpen worden. Dat legt weer beslag op de ambulancediensten en vergroot de druk op de spoedeisende hulp in bijvoorbeeld het Maasstad.’
*Willem Heijdacker wijst richting Dirksland, het eerstvolgende dorp met een eigen ziekenhuis en volwaardige spoedeisende hulp.*
Geen reden tot ingrijpen
Hebben de actievoerende bewoners een punt? De burgemeesters van Nissewaard, Westvoorne en enkele omliggende gemeentes onderschrijven de zorgen en stellen deze aan de orde in het overleg van de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond. De samenwerkende burgemeesters vragen het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) te reageren op de bezwaren van het burgerinitiatief. Afgelopen week valt het antwoord van de manager van het ROAZ bij Heijdacker op de mat. Nader onderzoek naar de aanrijtijden van ambulances, de wachttijden bij de huisartsenposten, het aantal bezoeken bij de huisartsenpost en de hoeveelheid ambulanceritten geeft volgens het ROAZ geen reden om op deze punten in te grijpen. Volgens het ROAZ is het centraliseren van zorg juist de manier om de kwaliteit te verbeteren. Over de bereikbaarheid van het eiland zegt het ROAZ niets.
Er komen genoeg verhalen bij onze fractie binnen van mensen met een gebroken heup of met acute buikproblemen, die uren moeten wachten op overplaatsing naar een ander ziekenhuis.’
‘Ik denk dat het vrij tekenend is voor de manier waarop hierover wordt gecommuniceerd’, aldus PvdA-raadslid Dorothé Kieboom. Als verpleegkundige maakt ze zich in de gemeenteraad hard voor het aanpakken van de acute zorg in de regio. ‘Er wordt de hele tijd gezegd: “maakt u zich maar geen zorgen”. Op papier klopt het allemaal, maar niemand komt met de cijfers waaruit dat gelijk wordt bewezen. Bewoners voelen zich denk ik terecht onveilig bij het idee dat steeds meer acute zorg zich uit de regio verdwijnt. Ziekenhuizen kunnen dat doen, zonder dat de gemeente ze een strobreed in de weg legt. Je ziet het nu ook met het verplaatsen van verloskundige zorg naar Rotterdam. Dat is een beslissing die zonder nader overleg met de betrokken gemeentes gewoon wordt genomen.’
Kieboom krijgt naar eigen zeggen regelmatig berichten van bewoners die zich tekort gedaan voelen door het wegvallen van acute zorg. Maar tot levensbedreigende problemen is het tot nu toe nog niet gekomen, zo moet ook zij toegeven. Klachten gaan over de lange reistijden en niet over het tekort schieten van zorg an sich. ‘Ik denk dat het ergens ook een principekwestie is, zeker. Als gemeente doe je niet echt mee zonder volwaardig ziekenhuis. Maar ik denk dat met name de ouderen hier zich erg onveilig voelen bij het idee dat er nauwelijks meer acute zorg voorhanden is in de regio. Er komen genoeg verhalen bij onze fractie binnen van mensen met een gebroken heup of met acute buikproblemen, die uren moeten wachten op overplaatsing naar een ander ziekenhuis.’
Oorlogspad
Heijdacker blijft naar eigen zeggen ‘op oorlogspad’. Zijn laatste wapenfeit, een poging om 37 lokale huisartsen voor het Medisch Tuchtcollege te slepen, werd niet ontvankelijk verklaard. Volgens Heijdacker verzaken de huisartsen hun zorgplicht door niet deel te nemen in een nieuwe huisartsenpost te Hellevoetsluis. ‘Het tuchtcollege vond mij geen partij, maar ik laat me daar niet door afschrikken. Ik blijf doorgaan tot we hier een volwaardig ingericht systeem hebben.’
