Een docent die tijdens het geven van aanwijzingen wel erg opzichtig ‘per ongeluk’ de borsten van een studente aanraakt. Een dirigent die moppert dat het nooit wat wordt met vrouwen in zijn orkest. Mannelijke musici die tussen repetities door over orale seks beginnen tegen hun vrouwelijk freelance collega. Pointer onderzoekt grensoverschrijdend gedrag binnen de klassieke muziekwereld.
Het is een wereld die van buitenaf fatsoenlijk oogt, keurig. Misschien zelfs een beetje saai. Maar uit verhalen die we hebben gehoord, blijken de omgangsvormen lang niet altijd zo. "Ik had het idee dat ik pas geaccepteerd werd als ik al mijn grenzen zou overschrijden," zegt een vrouw. "Ik heb in mijn blote borsten staan spelen". Een ander: "Tijdens mijn vakstudie had ik een leraar die studentes streelde en kuste." En een derde: "Ik heb regelmatig van mannelijke musici gehoord dat ze wel wisten waarom ik mee mocht spelen in een orkest."
Deel je verhaal
Ben je actief in de muziek en heb je iets meegemaakt waarbij je grenzen zijn overschreden? Of heb je iets bij een ander zien gebeuren dat niet kon? Laat het weten en tip ons. We gaan vertrouwelijk met je tip om.
En er is meer aandacht voor sociale veiligheid in de cultuursector. Twee derde van de medewerkers in de cultuur- en mediasector gaf in een FNV-enquête aan vorig jaar grensoverschrijdend gedrag te hebben ervaren. Volgens de Raad voor Cultuur is het een "hardnekkig en urgent probleem", dat niet eenvoudig kan worden opgelost en de Onderwijsinspectie waarschuwt dat een structurele aanpak nodig is, die begint bij kunstopleidingen. Die is er nu nog niet.
Machtsbalans
De verhalen die we tot nu toe hebben gehoord, hebben bijna allemaal gemeen dat ze ontstaan in een machtsbalans. Bijvoorbeeld tussen een docent en studenten. Tussen een dirigent en zijn musici of tussen de aanvoerder en leden van een bepaalde orkest sectie. De klassieke muziekwereld is niet overdreven groot. Nederland kent negen symfonieorkesten en evenveel conservatoria. Op die conservatoria is het gebruikelijk dat studenten langere tijd (soms wel jaren) dezelfde hoofdvakdocent hebben. Die docent heeft doorgaans een groot netwerk en dus kan een goede verstandhouding later helpen bij het vinden van werk.
Dat werk vinden en behouden is al moeilijk genoeg anno 2023. Orkesten trokken onlangs gezamenlijk aan de bel. Geen enkel orkest blijkt in staat (freelance) musici naar rato te betalen. Zelfs met overheidssubsidies komt niet één van de negen grootste orkesten van Nederland nu uit. We hebben gemerkt dat mensen het lastig vinden om hun ervaringen te delen, bijvoorbeeld uit angst voor gevolgen en consequenties. Het is een kleine wereld en je komt elkaar vroeg of laat weer tegen. En voor die gewilde plek in een orkest moet je soms spreekwoordelijk tot tien tellen.
Anderen aarzelen uit zelfrelativering. "'Was het wel echt zo erg?' en 'het ligt vast aan mij' of 'het viel wel mee'." Toch willen we dit verhaal maken. En dan niet om te namen en te shamen maar om de structuren te laten zien die er tot op de dag van vandaag voor zorgen dat jonge musici met zulke situaties geconfronteerd worden. Pointer garandeert vertrouwelijkheid wanneer je een tip met ons deelt. Vul het formulier in op onze website of mail direct naar justus.cooiman@kro-ncrv.nl.
Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek?
Elke week sturen we je onderzoeksverhalen, tips van de redactie, en verhalen die je nog van ons kan verwachten.
