De provincie Friesland vindt dat er te veel damherten zijn in de bossen bij het dorp Oranjewoud. Negentig is genoeg en dus moeten er zo’n 160 worden afgeschoten. 1300 dierenliefhebbers willen dit met een petitie proberen te voorkomen. Ook buurtbewoner Elbert Timmerman verzet zich tegen de plannen voor het voorgenomen afschot. “Ze kiezen gewoon voor de makkelijkste weg.”

In de achtertuin van zijn Friese landgoed knagen er ook wel eens een paar van die damherten aan een net aangelegd perkje, vertelt Timmerman. “Natuurlijk heb ik ook een slechte dag als ik net een paar mooie boompjes heb neergezet en een week later is het allemaal aangevreten, maar dat is voor mij zeker geen reden om de herten daarom maar te doden. Deze damherten zijn een aanwinst in de omgeving. Friesland is groot genoeg, daar kunnen we echt wel 250 damherten kwijt.”

Toch zijn er inwoners van omliggende Friese dorpen die minder gecharmeerd zijn van de grazers en de dieren als een ‘plaag’ bestempelen, zo lezen we in lokale media. Ze hebben bijvoorbeeld last van kaalgevreten tuinen en vinden de herten ook al een tijdje niet meer ‘schattig’. Bovendien, zo stelt de provincie, vormt het groeiend aantal damherten een gevaar voor de verkeersveiligheid. De plotseling overstekende dieren zouden inmiddels al voor meerdere ongelukken hebben gezorgd.

Timmerman vindt het ook zijn eigen verantwoordelijkheid om schade aan zijn bloemen en planten te voorkomen. “Ik heb daar wel van geleerd, nu zorg ik ervoor dat ze er niet bij kunnen komen met schrikdraad en wat spiegeltjes. Dat werkt tot nu toe goed.” Hij heeft de indruk dat de boeren of particulieren met moestuintjes vaak niet voldoende doen om schade aan hun gewassen te voorkomen. “En dat soort schade wordt dan wel opgevoerd om uiteindelijk die damherten af te schieten, dat vind ik eerlijk gezegd wel een gotspe.”

Landbouwschade en verkeersveiligheid

Discussie over verschillende – al dan niet verwilderde - damhertpopulaties worden in heel Nederland gevoerd, zo merken we in ons onderzoek Van wie is de natuur? Ook in het Zuid-Hollandse Hoeksche Waard lopen de gemoederen hoog op wanneer de provincie besluit om een roedel damherten volledig te laten afschieten. Aangehaalde redenen zijn eigenlijk altijd: schade aan gewassen en natuur én verkeersveiligheid.

Ruim dertig damherten in Hoeksche Waard mogelijk afgeschoten

Bewoners Hoeksche Waard in protest tegen afschieten roedel damherten

Het had een haartje gescheeld of ruim dertig damherten waren in opdracht van de provincie afgeschoten.

Damherten steriliseren in plaats van afschieten

Dat er soms een maximum zit aan het aantal damherten dat een gebied aankan begrijpt Timmerman wel, maar dat punt is voor hem nog lang niet bereikt. En als er uiteindelijk ingegrepen moet worden in een populatie dan ziet Timmerman betere methoden. “In Zeeland wordt er bijvoorbeeld ook nagedacht over sterilisatie van damherten. Dat soort oplossingen lijken mij veel effectiever en diervriendelijker dan afschot omdat door geboortebeperking de roedel zich dan niet meer kan uitbreiden. Bij afschot wordt de populatie weliswaar kleiner, maar dat is wel van zeer korte duur.”

Ook op het punt van de verkeersveiligheid vindt Timmerman dat er te weinig is gedaan om aanrijdingen rond de bossen van Oranjewoud te voorkomen. “Er staat een enkel bord om je te waarschuwen, maar die weg is een racebaan. Als ik mij netjes aan de snelheid hou, dan word ik links en rechts ingehaald. Meer handhaving op die snelheid zou zeker een aantal aanrijdingen kunnen voorkomen.”

Oproep wildbeheer

Wordt er te snel gegrepen naar afschot? En te weinig gekeken naar de alternatieven om schade en problemen met verkeersveiligheid te voorkomen? En helpen die alternatieven wel voldoende? Kan jij ons hier meer over vertellen?

In de Wet Natuurbescherming staat dat er eerst gekeken moet worden naar alternatieven voordat je over kan gaan tot afschot van bepaalde beschermde diersoorten zoals het damhert. Dat kan zijn: verplaatsing van dieren, het aanleggen van wildpassages, het plaatsen van hekken etc. En volgens Timmerman is dat met de roedel damherten in de bossen van het Friese Oranjewoud ook achterwege gebleven: “De provincie draait mijns inziens de volgorde om en zet al in op afschot zonder eerst serieus gekeken te hebben naar dit soort alternatieven.”

WOB-verzoek

Timmerman stoort zich het meest aan het besluitvormingsproces, zo vertelt hij. “Het is niet transparant voor mij als burger en ook totaal onduidelijk op basis waarvan de politiek tot deze beslissingen komt. Is er gekeken naar hoeveel damherten het gebied aankan of wordt er geluisterd naar een kleine groep met economische belangen? Of naar de jagerslobby? Zijn er alternatieven onderzocht? Ik heb wel mijn vermoedens, maar echt inzicht krijg je nooit helemaal.” Hij heeft daarom besloten om doormiddel van een WOB-verzoek (Wet Openbaarheid Bestuur) alle communicatie op te vragen die aan de beslissing vooraf is gegaan. “Ik wil alles inzien, van mailtjes tot whatsappjes.”