Het komende kabinet moet volgens de staatscommissie MDMA harder optreden tegen therapeuten die nu al psychedelische behandelingen aanbieden. Zo zou er een wildgroei zijn ontstaan aan ongeschoolde behandelaren die claimen trauma of depressie te kunnen genezen met behulp van psychedelica. "De vraag naar therapeutische toepassingen van MDMA (en andere psychedelica) buiten de reguliere zorg zal blijven bestaan of mogelijk zelfs toenemen. Dat vereist zorgvuldig beleid," aldus de commissie.
Afgelopen donderdag overhandigde de Staatscommissie MDMA, onder leiding van voorzitter Brigit Toebes, het rapport "MDMA: Voorbij de extase" aan demissionair minister van Volksgezondheid Pia Dijkstra. De commissie onderzocht de historische, juridische, beleidsmatige, (volks)gezondheidswetenschappelijke en therapeutische aspecten van MDMA. De staatscommissie ziet namelijk dat MDMA in combinatie met psychotherapie mogelijk verlichting kan geven aan mensen met ernstige vormen van PTSS. Er moeten daarom volgens de staatscommissie grote proeven worden opgezet waardoor we beter in kaart kunnen brengen wat de effecten van zo’n MDMA-therapie zijn.
Zorgen om alternatieve circuit
Hoewel er kansen liggen voor proeven met MDMA begeleid door BIG-geregistreerde professionals, zijn er volgens de staatscommissie zeer zorgwekkende ontwikkelingen in het alternatieve circuit van psychedelische behandelingen aan de gang. Daar behandelen vaak niet-geschoolde therapeuten mensen met legale en illegale drugsvarianten. Deze online aanbieders noemen zichzelf ‘healers’, ‘sjamanen’ of ‘ceremonieleiders’.
“Er komt steeds meer aandacht voor psychedelische behandelingen en mensen zullen in toenemende mate hun weg naar illegale en semi-illegale alternatieven vinden. Dat geldt niet alleen voor MDMA-behandelingen maar voor alle psychedelische behandelingen gegeven door een niet-geschoolde therapeut. Dit is onwenselijk, en hier moet door de regering gekeken naar worden.”
Achtergrond
De staatscommissie werd in 2023 opgericht om de status van MDMA in het kader van de volksgezondheid te onderzoeken. Er werd gekeken naar de geschiedenis van MDMA, het recreatieve gebruik ervan, de gevaren en risico's, en de criminaliteit rondom de productie van MDMA. Ook kwam er een onderzoek naar de voor- en nadelen van medicinaal gebruik van MDMA. Verder onderzocht de commissie ook nog het alternatieve circuit van aanbieders die al psychedelische behandelingen aanbieden.
Wat betreft recreatief gebruik stelt de commissie dat MDMA een relatief veilige drug is vergeleken met sommige andere drugs. Toch adviseert de commissie om MDMA niet te legaliseren. Het merendeel van de Nederlandse XTC-export gaat naar het buitenland, waar het illegaal is. Als de drug in Nederland gelegaliseerd wordt, zouden producenten hier vrij spel krijgen, terwijl grip op de productie (ook bedoeld voor export) essentieel is.
Risico's van ongereguleerde behandelingen
Recent onderzoek door Pointer (KRO-NCRV) wijst uit dat er een wilde westen is ontstaan aan therapeuten die psychedelische therapieën aanbieden. Psychedelische stoffen zoals MDMA, LSD of truffels kunnen erg ontregelend werken voor een persoon, zeker als deze stoffen verkeerd worden toegepast. Psychedelica kunnen soms bij een ‘bad trip’ angstklachten verergeren of zelfs een langdurige psychose aanwakkeren. De therapeuten die je nu veelal online tegenkomt beschikken vaak niet over de juiste opleiding of achtergrond om mensen met ernstige mentale klachten te behandelen. Er is daarbij ook onvoldoende toezicht vanuit de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd op deze psychedelische therapie markt om echt een goed beeld te hebben van verschillende behandelaren
“Het is gewoon wachten tot het een keer misgaat”, zegt Ruud Coolen van Brakel, van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik in de radio-uitzending van Pointer. “Je stelt kwetsbare mensen bloot aan psychedelische middelen en die kunnen heel onvoorspelbaar zijn.” Ook het Trimbos Instituut waarschuwt: “De psychische klachten kunnen verergeren door het gebruik van deze middelen”, zegt onderzoeker Frederiek Schutten.
De Staatscommissie signaleert net zoals Pointer vaak onbekwame behandelingen door ‘psychedelische therapeuten’. "Veel aanbieders leveren (in het geval van MDMA-behandelingen) minimaal één MDMA-sessie of een sessie met een MDMA-variant, maar verwaarlozen de nazorg." Dit geldt overigens niet alleen voor MDMA-behandelingen, maar ook voor andere psychedelische behandelingen, waarbij niet-opgeleide therapeuten, healers en sjamanen mensen van hun trauma of depressie proberen te genezen. De commissie denkt dat recente positieve onderzoeken uit Amerika en media-aandacht de wildgroei aan psychedelische behandelingen alleen nog maar meer hebben aangewakkerd.
De toekomst van psychedelische therapie
De Staatscommissie hoopt dat een verbod op legale drugsvarianten komende juli, een einde zal maken aan de wildgroei van therapeuten die met psychedelica werken. Deze therapeuten gebruiken namelijk vaak legale drugsvarianten van illegale drugs. Daarbij moet je denken aan middelen zoals 5 MAPB, die het effect van MDMA nabootsen. Deze legale varianten zouden door een verbod niet meer gebruikt kunnen worden in het alternatieve circuit. De staatscommissie betwijfelt of dit verbod een oplossing is van het probleem. Zij zien namelijk dat dit ervoor zou kunnen zorgen dat een groot deel van de therapeuten die psychedelica toepassen ondergronds gaat. Dit zou de kans op ongelukken alleen maar vergroten en daarbij zouden ze het overzicht op de alternatieve markt verliezen.
Wat het aankomende kabinet gaat doen met de adviezen die nu op tafel liggen, is nog onduidelijk. Minister van Volksgezondheid Pia Dijkstra, die zich niet meer zal buigen over dit rapport, adviseert haar opvolger: “We moeten niet meer een onderbuikgevoel de boventoon laten spelen maar we moeten kijken naar de wetenschappelijke feiten, het aankomende kabinet is nu aan zet.” Voorzitter van de staatscommissie Brigit Toebes ziet ook de enorme belangstelling waarmee er naar dit rapport is gekeken. Ze hoopt dan ook dat het aankomende kabinet de lessen die uit dit rapport meeneemt, al is het nog maar de vraag of dat echt gaat gebeuren.
Bijzondere manieren van traumaverwerking:
KRO-NCRV besteedt de komende tijd meer aandacht aan bijzondere manieren van traumaverwerking. Heb je zelf ervaringen waarover je wil praten, eventueel anoniem? Of heb je tips, bijvoorbeeld bepaalde therapieën die we moeten onderzoeken? We horen graag van je via: brandpuntplus@kro-ncrv.nl
