Twee 'gracieuze woontorens' zouden er komen in Den Haag. De hoogste torens van de stad, meer dan 1400 appartementen met betaalbare huur in een gebied met grote woningnood.

Maar ze komen er niet. Althans, voorlopig niet. De bouw van dit project, The Grace, is uitgesteld omdat de belegger zich afvraagt of het project winstgevend genoeg is. En daarin staat deze belegger niet alleen.

Bouwen flink duurder

Er is een nieuw probleem in Nederland. Bouwers kampen al met regels over stikstof, bezwaren van omwonenden, dure materialen en personeelsgebrek.

Maar daar komt een volgende bij: geld. De bouw van huizen is flink duurder geworden, terwijl consumenten sinds de gestegen hypotheekrente en inflatie minder kunnen betalen om te wonen. Kopers kunnen afhaken. En dus wacht een projectontwikkelaar maar even met bouwen. Soms blazen ze het zelfs af. Want waarom zou je huizen betalen, als je er geld op moet toeleggen?

Beleid werkt tegen

Jan Fokkema, directeur van de vereniging van projectontwikkelaars (Neprom) herkent het probleem. “Ik ken meer voorbeelden zoals The Grace, vertelt hij telefonisch. Nederland bouwt nu vooral in stedelijk gebied in plaats van in weilanden, want dat is overheidsbeleid. Maar juist deze projecten zijn moeilijk te bekostigen, zeker als het economisch wat minder gaat.

En dus hebben ze volgens hem een zetje nodig. Bijvoorbeeld door iets minder ‘sociaal’ te bouwen. Nu zijn er gemeenten waar minimaal 40 procent van de nieuwbouwwoningen sociale huur moet zijn, nog eens 40 procent betaalbare huur (middenhuur) en de overige 20 procent mag het duurdere vrije sector segment zijn. “Maar je krijgt het met de huidige hoge kosten en dalende woningprijzen niet meer rond gerekend,” zegt Fokkema.

Verander die percentages, stelt hij. “Dat hoef je niet over de volle breedte door te voeren, maar kan wel een oplossing zijn in specifieke gevallen. Dan kan een project in elk geval door.”

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Investeerders haken af

Precies dit is nu mis, zegt ook belegger Heimstaden over de Nederlandse regels. De Noorse investeerder achter de woontoren in Den Haag had best al met de bouw willen beginnen. Maar de bouwkosten stijgen, terwijl het erop lijkt dat de belegger geen hoge huren mag vragen aan bewoners. En daarom ligt het project stil, licht een woordvoerder van de belegger toe.

“Als we wel weten hoeveel onze bouwkosten zijn, maar niet hoeveel de inkomsten zijn, kunnen we toch niet beginnen?” De belegger waarschuwt dat Nederland door de strengere regels investeerders afschrikt. Die zullen niet meer bouwen als ze het niet meer rond kunnen rekenen.

Andere oplossing

Bouwers die al bezig zijn, lossen het anders op. Dat zie je bijvoorbeeld in Dordrecht. De Zuid-Hollandse stad heeft grote ambities, met onder meer de komst van Amstelwijck, een gloednieuw stuk stad met 800 woningen.

De eerste huizen in de wijk gingen volgens Projectontwikkelaar ABB Bouwgroep bijzonder snel van de hand. En nog steeds zijn er genoeg geïnteresseerden, vertelt verkoopmanager Rianne van Vianen. 

Bouw waar vraag naar is

Maar nu verandert het bedrijf de strategie. “We beginnen eerder met de bouw van eengezinswoningen, want daar is veel vraag naar.” De bouw van twee-onder-een kap en vrijstaande woningen, wat eigenlijk voor nu stond gepland, verplaatst de ontwikkelaar naar achteren, in afwachting van hopelijk betere tijden.

Vergunning blijft geldig

Plannen even laten liggen? Dat mag, laat een woordvoerder van de gemeente Dordrecht weten. De gemeente geeft een vergunning af, maar kan een ontwikkelaar niet dwingen meteen te bouwen. De bouwvergunningen die de stad afgeeft, zijn onbeperkt geldig, aldus een woordvoerder. “Er bestaat geen bestuursrechtelijke bouwplicht.”