Richard Korver is strafrechtadvocaat en specialist in het bijstaan van slachtoffers in gewelds- en zedenzaken. Hij vraagt zich af waarom maatschappelijke impact niet zwaarder telt bij uitspraken van geweldsincidenten tegen medewerkers met een publieke taak. We spreken hem voor ons onderzoek naar geweld tegen hulpverleners.

We bezoeken Korver vanwege het verhaal van politieagent Joeri Sterringa. Een jaar geleden is hij op klaarlichte dag tijdens zijn werk bewusteloos geslagen. Een maand lang zit hij thuis. Het is een gebeurtenis die grote impact op hem heeft. Hij vindt het daarom onbegrijpelijk dat de dader er volgens hem te makkelijk vanaf komt met een taakstraf. Het laat Joeri met een onbevredigend gevoel achter.

Rechters straffen daders van geweld tegen hulpverleners over het algemeen 33 tot 100 procent hoger. Is er in de zaak van Joeri ook daadwerkelijk te laag gestraft? Korver leest ons voor uit de uitspraak. De strafverhoging is ook in de zaak van Joeri toegepast, maar is aan de lage kant: “Hier is ervoor gekozen om aan de onderkant te verzwaren. Dus 33 procent en geen honderd.”

Maatschappelijke impact

Ook Korver vindt het een lage straf, zeker omdat de dader nog andere geweldsincidenten op zijn naam heeft staan. Maar hij legt uit dat wat een slachtoffer overhoudt aan een geweldsincident op dit moment het zwaarst geldt in een uitspraak. “Ze moeten kijken naar de aard van het letsel, de mate van herstel en naar de vraag of er medisch is ingegrepen. De wet zegt dat je zwaarder mag straffen wanneer er zwaar letsel is. Joeri is ‘alleen’ bewusteloos geslagen en had een gekneusde kaak. Als die gebroken was geweest, zou er zwaarder gestraft kunnen worden.”

De verwondingen van Joeri vallen dus onder ‘licht’ geweld. Korver vraagt zich af of naast de standaard strafverhoging voor hulpverleners de maatschappelijke impact niet zwaarder moet gelden dan de schade voor het slachtoffer: “De maatschappelijke impact is geen criterium in de wet. Maar laten we wel zijn, een droge klap in een café van de ene naar de andere dronkenman is echt iets heel anders dan een agent bewusteloos slaan die op straat z’n werk staat te doen.”

Gevangenisstraf

Voor Joeri zou alleen een gevangenisstraf hem een gevoel van rechtvaardigheid geven. Korver erkent dat een straf ook belangrijk is als bevestiging. Het laat zien dat wat jou is aangedaan niet geaccepteerd wordt: “Ik begrijp heel goed dat deze agent zegt: ‘Ja, maar wat heb ik hieraan? Word ik hier door het recht beschermd?’ Dat kan ook een reden zijn om zwaarder te straffen. Er is ook een bevestigend effect dat uitgaat van een uitspraak. Het betekent dat je aan de rest van de maatschappij laat zien: tot hier en niet verder.”

“Door een gevangenisstraf op de leggen doe je iets om politiemensen het gevoel te geven dat ze worden gesteund door het rechtssysteem waarvoor zij uiteindelijk werkzaam zijn. Want dit zijn mensen die werken ten behoeve van het in standhouden van onze democratische rechtsstaat.”

Toch benadrukt Korver ook dat het effect van een gevangenisstraf verwaarloosbaar is. “Het effect van een taakstraf is veel groter omdat je bijvoorbeeld minder recidivisten ziet bij mensen die een taakstraf hebben gehad dan bij ‘first offenders’ met een gevangenisstraf. De ervaring leert dat gevangenisstraffen geen heilzaam effect hebben. We zien niet dat er daarna minder geweld plaatsvindt, of dat de dader opeens herboren uit de gevangenis komt.”

Makers