In politiek Den Haag flirten partijen als de VVD en het CDA met kernenergie. Erg concreet zijn hun plannen (nog) niet. Voor ons onderzoek Klimaatconflict in de polder onderzoeken we of die plannen reëel zijn.

'Iedereen weet wat hier onder de grond gebeurt'

Eerst kijken we in wiens achtertuin de kerncentrale dan belandt. Er zijn drie plekken bedacht: de Maasvlakte nabij Rotterdam, het Zeeuwse Borsele en de Eemshaven in Groningen. Maar de Provincie Groningen blijkt een groot tegenstander van de (nu nog speculatieve) bouw van een kerncentrale. Presentator Teun van de Keuken vroeg het gedeputeerde Patrick Brouns (CDA).

Patrick Brouns: 'Wij als provincie hebben gezegd dat wat ons betreft de Eemshaven hier geen optie voor is.'

Teun van de Keuken: 'Waarom wilt u er niet aan?'

Brouns: 'Het is ten principale zo dat de kernenergie die er nu is, en het afval dat het teweeg brengt en de lengte van jaren waarin je dat afval hebt, dat willen we niet.'

-'Dus u bent echt principieel tegen?'

Brouns: 'Daar zijn we gewoon echt tegen. Tenminste in de zin van dat afval. En we vinden ook niet dat je in een regio als de onze dit soort activiteiten moet gaan ontplooien, waarbij je afval ook nog eens in de grond moet opslaan. Iedereen weet wat er hier in de ondergrond gebeurt (aardbevingen, red.).'

-'U zegt: 'Groningen is er eigenlijk niet geschikt voor?'

Brouns: 'Nee. Groningen is er niet geschikt voor.’

Addertjes onder het gras

De Provincie zet samen met het grote chemiepark in de Eemshaven alle kaarten op een overgang naar een volledig groene industrie. Vooral met wind op zee. Tegelijkertijd heeft ze de route naar een nieuwe kerncentrale bezaaid met juridische voetangels. Brouns noemt dat dan ‘juridisch geborgd’.

Zo heeft de Provincie het verbod op een kerncentrale vastgelegd in het provinciale omgevingsbeleid. Dat is vertaald in een omgevingsverordening. En dat klinkt weer door in gemeentelijke bestemmingsplannen. ‘Dus op die manier hebben we geborgd dat het niet via bestemmingsplannen mogelijk gemaakt kan worden.’ Er is echter een addertje onder het gras: de bouw van een kerncentrale is voor het Rijk een nationale zaak. Groningen heeft er geen zier over te zeggen.

Teun van de Keuken: 'Kunt u dat wel borgen of kan dat landelijk overruled worden?'

Brouns: 'Uiteindelijk kan het Rijk daar andere keuzes in maken. Maar dan kennen ze één ons standpunt en hebben ze twéé wat uit te leggen. Wat ons betreft is er geen medewerking aan kernenergie.'

-'Maar als het Rijk het echt wil kunnen ze er overheen.'

Brouns: 'En dan mogen zij het uitleggen.'

-'En wat voor consequenties voorziet u dan?'

Brouns: 'Ik denk dat in deze regio, met alle gevolgen van de gaswinning, met een hele duidelijke visie op een andere manier groene energie produceren, je als Rijk beter die kansen kan benutten dan iets doen wat op weinig draagvlak in de regio kan rekenen.’

Wordt er nog naar de bevolking geluisterd?

Elke verandering in onze energievoorziening merk je ergens in een wijk of streek. Die les is door veel bestuurders, ondernemers en burgers inmiddels geleerd, en dat geldt zeker in Groningen. Er is veel leed van de aardbevingen als gevolg van de gaswinning. En er is ook ongekend fel verzet tegen windmolens. De Provincie probeert, belaagd door een hoop ontevreden en wantrouwende inwoners, lessen te leren om de energietransitie op gang te houden.

Niet zo maar iets neerkwakken

Brouns: ‘Wat wij hier in Groningen proberen is om in de maatschappelijke dialoog te kijken onder welke omstandigheden het voor bewoners wel acceptabel is om op de kortere termijn toch ook op land energie op te wekken. Als je geen maatschappelijk draagvlak hebt, weet je gewoon dat je gedurende het traject problemen zal krijgen.'

Van de Keuken: 'Dus gewoon iets neerkwakken dat is niet hoe het moet?'

Brouns: 'Nee dat werkt in de huidige maatschappij niet meer.'

-'En dat geldt ook voor kernenergie?'

Brouns: 'Ja, je moet mensen meenemen in de ontwikkelingen en ik denk dat je mensen het beste meeneemt als je echt kiest voor groene energie.’