Het is een ietwat vreemd gezicht. Voor ons onderzoek naar Wilde Natuur in Nederland zijn we aanwezig bij een Ivf-behandeling voor paarden. In de dierenkliniek van de Universiteit Utrecht spreken we de Britse Professor Tom Stout. ‘Ze zijn nu eicellen aan het verzamelen uit een merrie. Deze is oud en niet meer vruchtbaar, maar heeft zich wel bewezen als een goede moeder: haar kinderen doen het goed in de sport. De eigenaar wil meer veulens, maar dat gaat niet meer. Door middel van IVF, dus door een reageerbuisbevruchting kan dat wel,’ volgens Stout.

Anticonceptie

Nu gaat Stout zijn expertise ook toepassen op wilde dieren, maar met een ander doel. De provincie Flevoland heeft hem gevraagd om te onderzoeken of anticonceptie kan werken bij de grote grazers in het gebied, zodat de dieren zich minder snel vermenigvuldigen. Stout wordt daarmee ook wel gezien als de hoop in bange dagen voor mensen die tegen het afschieten van de edelherten in het gebied zijn.

‘Het gaat erom of het praktisch uitvoerbaar is. Bij de paarden denk ik van wel, en in principe zou het ook bij de edelherten moeten kunnen.’ Op dit moment is Stout bezig met een literatuuronderzoek, en in de toekomst zou hij graag anticonceptie uitproberen in de Oostvaardersplassen. Bij wilde paarden is anticonceptie al eerder toegepast, maar bij herten is het nog de vraag wat het betekent voor het natuurlijke gedrag van de dieren, zoals de bronst. ‘Het ligt er een beetje aan wat voor een soort geboortebeperking we gebruiken bij de herten. Bij de één zou het kunnen zijn dat het dier geen cyclus meer heeft en dan blijft de bronst uit. Bij een ander soort anticonceptie is er een kans dat de bronst juist langer duurt en zich herhaalt. Dit kan er dan weer voor zorgen dan de mannetjes uitgeput raken.’

Natuur of niet

Moet de mens zich dan zo sterk bemoeien met de herten en paarden in het gebied? ‘Als dierenarts vind ik de grazers in de Oostvaardersplassen niet echt wilde dieren. Wij hebben ervoor gekozen om een hek om het gebied heen te zetten. Ik vind de Oostvaardersplassen geen natuurlijke situatie.’ Hij heeft er in dit geval dan ook geen moeite mee dat de mens beslist dat bepaalde dieren zich wel kunnen voortplanten en anderen niet. ‘Door te kiezen om ze te laten verhongeren, maak je óók een keuze, dan gaan ook bepaalde dieren dood en de rest niet. Anticonceptie vind ik dus min of meer hetzelfde,’ aldus Stout.

Toch is volgens Stout eerst afschieten niet te voorkomen. ‘Als je alleen anticonceptie gebruikt om het probleem op te lossen duurt het te lang. Ik denk dat ze moeten beginnen met een reset van het gebied, en dat betekent afschieten. En als we op een redelijk aantal dieren zitten dan kan anticonceptie een realistisch antwoord zijn. Voor zowel paarden als edelherten. Als je begint met afschieten, moet je blijven afschieten en dan vind ik anticonceptie een chiquere oplossing.’

De Provincie Flevoland beslist aan de hand van het literatuuronderzoek van professor Stout of ze anticonceptie daadwerkelijk gaan testen in het Oostvaardersplassengebied.