Bijna alle Groningse gemeenten gaan er in de herverdeling op achteruit. Alleen de stad Groningen krijgt bij de herverdeling vanaf 2023 van het Rijk meer geld per inwoner. Hoewel de gemeente dan 40 euro per inwoner meer krijgt is de gemeente Groningen vooral boos over het feit dat alle andere gemeenten in de provincie het met veel minder geld moet doen. “Als dit voorstel uitgevoerd wordt, zou dat desastreus zijn”, zegt wethouder Paul de Rook (D66, gemeente Groningen) in het Dagblad van het Noorden.

Arme gemeenten worden armer

Dat de gemeente Groningen erop vooruitgaat terwijl de andere gemeenten in de provincie minder geld krijgen is saillant. De herverdeling was juist bedoeld om de scheve verhouding tussen steden en plattelandsgemeenten te herstellen. Dat lijkt juist in Noord-Nederland niet gelukt.

In Friesland moeten 10 van de 18 gemeenten geld inleveren. In Drenthe gaat het om 8 van de 12 gemeenten en in de provincie Groningen krijgt alleen de stad meer geld toebedeeld en moeten de andere negen gemeenten het met minder geld per inwoner doen. Commissaris van de Koning in Groningen René Paas ziet dat de herverdeling vooral sociaaleconomisch kwetsbare regio’s raakt. “Overal waar het shit is wordt het erger. Het is een omgekeerd Robin Hood-verhaal. Je steelt van de armen om de rijken te helpen”, aldus Paas in het Dagblad van het Noorden.

‘Voorzieningen sluiten geen optie’

De gemeente Stadskanaal gaat er bij de nieuwe verdeling 78 euro per inwoner op achteruit. Dat is een zware klap voor de gemeente die afgelopen jaar geen sluitende begroting heeft ingeleverd. Omdat er volgens de gemeenteraad bijna niets meer te bezuinigen viel in de gemeente, diende Stadskanaal een begroting met een tekort van 7 miljoen euro in bij de provincie.

Mocht de herverdeling de al krappe gemeentekas nog verder uithollen, dan zou dat betekenen dat voorzieningen zoals het zwembad en het theater in Stadskanaal moeten sluiten, vertelt wethouder financiën Johan Hamster (ChristenUnie). “Dat is feitelijk geen optie voor ons. Dat is niet uit te leggen aan de bevolking”, aldus Hamster. Hij wijst erop dat Stadskanaal in 2013 nog de financieel gezondste gemeente van Groningen was, maar dat mede door de decentralisatie (van jeugdzorg en Wmo, red.) het sindsdien financieel behelpen is. Na het inleveren van een niet-sluitende begroting staat de gemeente Stadskanaal inmiddels onder financieel toezicht van de provincie.

Compensatie

Het plan van de herverdeling van het gemeentefonds is nog niet definitief. De plannen worden nog beoordeeld door de Raad voor het Openbaar Bestuur (adviesorgaan van de overheid) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten voordat het nieuwe kabinet de verdeling van het geld vanaf 2023 definitief maakt.

Minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat ze forse nadelige effecten voor Friesland en Groningen opmerkt in de herverdeling van het gemeentefonds. Ze denkt daarbij aan een uitzondering of compensatie voor de getroffen gemeenten, al is dat aan het nieuwe kabinet.

In Groningen hebben ze liever dat het hele rekenmodel op de schop gaat. Compensatie is incidenteel, liever heeft Commissaris van de Koning René Paas dat het ministerie haar werk opnieuw doet, want “wat er nu ligt is onacceptabel”, aldus Paas in het Dagblad van het Noorden.

In Pointer (NPO Radio 1) spraken we met Johan de Veer van het Dagblad van het Noorden en wethouder Johan Hamster van Stadskanaal over de herverdeling van het gemeentefonds.