Dit blijkt uit onderzoek van het AD, Nieuwscheckers en Pointer.

Bron van de bewering

Tijdens een debat van de christelijke televisiezender Family7 is Geijtenbeek er duidelijk over (vanaf 5:15 min). “Laten we niet doen alsof er een ontzettend grote stroom aan vluchtelingen naar Nederland komt. Dat is gewoon niet zo. De afgelopen jaren is dat nauwelijks gegroeid”, zegt hij tegen Elrie Bakker-Derks, de lijsttrekker van JA21 in Gelderland. “We hebben gewoon een probleem dat we alle plekken voor die mensen hebben wegbezuinigd. Het probleem zit niet in de aanvoer, in het aantal mensen dat hier onze hulp komt zoeken. Het probleem zit ‘m erin dat wij geen ruimte meer voor die mensen willen maken.”

Feiten

Over die aanvoer kunnen we kort zijn. Die fluctueert en wordt met name door brandhaarden aangejaagd. Zo was er in 2015 een piek in het aantal asielzoekers dat naar Nederland kwam. In dat jaar vragen 29.700 mensen met de Syrische nationaliteit asiel aan in Nederland vanwege de oorlog in dat land. In totaal 43.095 mensen doen in dat jaar een eerste asielaanvraag. Een jaar later is dat ‘slechts’ 19.370. De aantallen blijven vervolgens relatief laag tot een dieptepunt in 2020 als er, mede door covid, ‘slechts’ 13.720 eerste asielaanvragen worden gedaan. Daarna gaat het hard omhoog; in 2022 doen ruim 35.000 asielzoekers een eerste asielverzoek, het grootste aantal sinds 2015. Een blik op deze tabel laat meteen zien dat de afgelopen jaren het aantal asielzoekers dus juist wél weer is gegroeid. Er is dus wel degelijk een flinke toename in het aantal asielzoekers de afgelopen jaren, in tegenstelling tot wat Geijtenbeek beweert.

Heeft hij over het gebrek aan opvanglocaties wel een punt? Zeker. Want het aantal opvanglocaties fluctueert net als de toestroom van asielzoekers. Komen er minder asielzoekers, dan schaalt het COA af. Komen er meer, dan schaalt het COA op. “We worden betaald per asielzoeker”, zegt woordvoerder Inge Freriksen van het COA. “Dus zijn er veel, dan krijg je meer geld. Zijn er minder, dan krijg je minder geld.”

En die situatie blijkt onhoudbaar, meent het COA. In 2016 had het 113 opvanglocaties. Een jaar later maar 67. En nu weer 181. Het vinden van nieuwe locaties is steeds lastiger. Lokaal is er steeds meer verzet. Gemeenten willen vaak niet. Personeel dat na de afschaling is weggestuurd, is moeilijk terug te krijgen. “Voordat je een nieuwe locatie geregeld hebt, moet je met gemeenten in gesprek. Die hebben ook hun procedures met de gemeenteraad en bewoners. Je moet kijken of alle voorzieningen kloppen, het pand moet ook geschikt zijn. Er moet onderwijs zijn, zorg. We hebben de noodopvang daarom ook echt nodig, waardoor we delen van evenementenhallen afhuren of hotels”, vertelt Freriksen.

Het COA wil daarom liever stabiele financiering, zodat het stabiele opvang kan regelen. “Zodat je met een flexibele schil kan op- en afschalen”, zegt Freriksen. Een opvanglocatie kan dan worden ingezet als er weer een brandhaard is en in rustigere periodes bijvoorbeeld worden gebruikt voor de huisvesting van studenten of arbeidsmigranten. “Dat zou de ideale situatie zijn”, concludeert de COA-woordvoerder. Waar is het wachten dan op? “Het is een politiek besluit”, zegt Freriksen.

Oordeel

De uitspraak van Geijtenbeek dat de asielcrisis niet wordt veroorzaakt door de grote stroom aan vluchtelingen, maar door het gebrek aan opvanglocaties, is deels waar. “Het is én én”, zegt Freriksen van het COA. We hebben zowel te maken met een grote toestroom van asielzoekers, als met een gebrek aan opvanglocaties.

Bronnen:

https://www.family7.nl/video/2023-1701-uitgelicht
https://www.coa.nl/sites/default/files/2022-07/COA-reactie%20op%20rapport%20ACVZ-ROB%20-%20versie%2014%20%20juli%202022.pdf
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2016/04/in-2015-twee-keer-zo-veel-asielzoekers-en-nareizigers-als-in-2014
https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/80059ned/line?ts=1678184510376
https://nos.nl/artikel/2461786-cbs-35-500-eerste-asielaanvragen-in-2022-grootste-aantal-sinds-2015
https://www.nji.nl/cijfers/asielzoekerscentra-azc
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/07/29/deze-crisis-zag-het-coa-al-jaren-aankomen-a4137713
https://www.coa.nl/nl/lijst/capaciteit-en-bezetting
https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/het-coa-zou-meer-opties-moeten-hebben-dan-opschalen-of-afschalen~bc0cc74f/