Eerder deze week maakte Mark Zuckerberg, CEO van Meta, bekend dat het bedrijf stopt met de samenwerking met externe factcheckers in de Verenigde Staten. Ter vervanging wordt een systeem opgezet van gebruikers-gedreven ‘community notes’. BENEDMO, een Vlaams-Nederlands expertisenetwerk rond desinformatie en factchecken waarbij Pointer is aangesloten, betreurt deze ontwikkeling en de uitlatingen van Zuckerberg die factchecken in verband brengen met censuur.
Factchecken staat niet haaks op vrijheid van meningsuiting, maar kan juist bijdragen aan het publieke debat. Het ondersteunt een publiek debat dat gebaseerd is op feiten en correcte informatie, wat essentieel is voor een goed functionerend democratisch proces. Het stopzetten van de samenwerking met factcheckers is een stap terug in het aanpakken van desinformatie op socialemediaplatformen.
Erkende factcheck-organisaties werken volgens strenge professionele normen gebaseerd op absolute transparantie en onpartijdigheid. Een community notes systeem, dat niet met standaarden, procedures en verantwoording werkt, biedt geen passend alternatief, maar is eerder een complementair instrument. Meta ontloopt met haar maatregel in de Verenigde Staten haar verantwoordelijkheid om een betrouwbaar digitaal publiek debat te ondersteunen en beperkt de toegang van burgers tot accurate en feitelijke informatie. Meta heeft aan nieuwsplatform Politico verklaard dat het de huidige samenwerking met factcheckers in Europa vooralsnog niet stopzet.
Factchecken is geen censuur
Tegen de achtergrond van het nieuwe Meta-beleid in de Verenigde Staten roept BENEDMO op tot alertheid en vraagt het aan alle betrokken partijen van alle niveaus in Europa om de aanpak van desinformatie te blijven steunen en versterken. Het netwerk moedigt stakeholders aan om te benadrukken dat factchecking geen censuur is, om financiering voor factchecking-initiatieven en wetenschappelijk onderzoek naar factchecking te blijven ondersteunen, en oplossingen te verkennen en te implementeren om strategische autonomie ten opzichte van buitenlandse big tech te versterken. Daarnaast pleit BENEDMO voor het waarborgen van verantwoordelijkheid van grote platforms door een strikte handhaving van de Europese Code of Practice tegen desinformatie (onderdeel van de Digital Services Act).
Pointer Checkt en onze factcheck-marathons laten keer op keer zien hoe foutieve informatie een podium kan krijgen op sociale media
Hoofdredacteur Journalistiek René Sommer over de beslissing van Meta: “De ontwikkelingen rond Meta in de VS zijn buitengewoon zorgwekkend. Met Pointer Checkt en onze factcheck-marathons laten we keer op keer zien hoe foutieve informatie een podium kan krijgen op sociale media en daarbij jongeren verkeerd informeert. Met allerlei mogelijk vervelende gevolgen. Factchecken is noodzakelijk om het onderscheid te laten zien tussen wat echt is en wat onzin blijkt te zijn.”
Meer weten over dit statement? Je vindt de achterliggende bronnen in de literatuurlijst.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
