Elke dag een ander bureau, gedeelde toetsenborden en muizen. En tientallen of zelfs honderden collega’s die de liftknopjes indrukken en koffie halen bij dezelfde automaat. Waar zit het grootste besmettingsgevaar op kantoor? Voor ons onderzoek naar het kantoor van de toekomst spreken we met twee deskundigen. De één doet presentator Teun van de Keuken griezelen, de ander stelt hem gerust.
“Kijk die tafel, die lijkt heel schoon. En eigenlijk is hij dat ook wel, behalve dat er op een paar vierkante centimeter een paar honderd bacteriën zitten. Plus een boel virussen.” Immunoloog Huub Savelkoul, verbonden aan Wageningen University and Research, loopt over de redactie van De Monitor. Op een toetsenbord zitten vijfhonderd bacteriën, op een muis ongeveer de helft, vertelt hij. Dat klinkt heel vies, maar dat is het niet. “De meeste bacteriën die je hier zult vinden zijn redelijk onschuldig. Je moet echt honderden slechte bacteriën binnenkrijgen wil je ziek worden.”
Met een virus ligt het anders. “Als hier nou op een derde van de oppervlakten virussen zitten, dan heb je vaak maar één of tien virusdeeltjes nodig om al ziek te kunnen worden.” In een kantoortuin met flexplekken zijn allerlei uitwisselingen met bacteriën en virussen, zegt de immunoloog. Als wij overal gaan zitten, verspreiden we die. “Bacteriën zitten op die tafel, hangen in de lucht, zitten in die plantenbak, maar zijn onschuldig. De verspreiding van virussen is gevaarlijker.”
“Je gaat hier zitten met tien mensen. Binnen een kwartier is iedereen geïnfecteerd.”
Savelkoul vertelt over een experiment dat de snelheid van de verspreiding van een virus demonstreert. “Bij een koffieautomaat was een klein beetje virus gesmeerd met een kleurtje zodat het zichtbaar was. Binnen een uur had een derde tot de helft van alle mensen die gebruik maakte van het koffieapparaat het virus. Dat gaat krankzinnig snel.” Gelukkig kan je wel wat doen tegen die besmetting. “Als je je handen wast met zeep, zal je meer dan 85 procent van de virusdeeltjes doden. Die deeltjes hebben een klein beetje vet om hun omhulseltje zitten, maar dat zit niet zo stevig vast. Dat kun je heel makkelijk kapotmaken met zeep en dat gaat veel makkelijker dan bij bacteriën.”
Wc doorspoelen zonder deksel
Savelkoul wijst op de kopieermachine. “Zeer berucht! Die knop is een bron van infectie.” Ook berucht is de wc. Veertig procent van de vrouwen wast haar handen niet met zeep na toiletbezoek, bij de mannen is dat zelfs twee derde. En degenen die hun handen wel wassen, moeten het kraantje aanraken dat misschien besmet is en het apparaat met de papieren rol om je handen te drogen zit vol met bacteriën, zegt Savelkoul. Maar dat is nog niet het ergste. De toiletten bij De Monitor hebben een bril, maar het deksel ontbreekt. “Spoelen zonder deksel verspreidt ook heel veel druppeltjes. Die adem je in en komen op je kleren en zo kom je eigenlijk naar buiten als een potentiële besmettingsbron.” Hij voegt toe: “Wat je in dit hele verhaal over het coronavirus onvoldoende hoort, is dat de besmettingshaard ook in je darmen zit. Je kunt het virus in ontlasting aantonen. Met andere woorden: als je dan de wc doorspoelt, verspreid je de fecale infectie weer in de lucht.”
Iedereen besmet tijdens de vergadering
“Dit is eigenlijk de mooiste manier om elkaar te besmetten.” Savelkoul staat in een vergaderruimte in het kantoor van KRO-NCRV. “Je gaat hier zitten met tien mensen, er zit iemand bij die misschien geïnfecteerd is, maar dat niet weet omdat hij geen klachten heeft. Binnen een kwartier is iedereen hier geïnfecteerd. Binnen een kwartier. Zo vergaderen kan natuurlijk straks niet meer.”
Coronabesmetting via bureau
We bellen ook arts-microbioloog Andreas Voss, specifiek met de vraag hoe groot het gevaar is dat je corona oploopt in de kantoortuin. Voss is medisch manager van de afdeling Medische Microbiologie en Infectieziekten van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen en hoogleraar infectiepreventie aan het Radboudumc. Ook hij raadt aan op kantoor plekken te mijden waar veel mensen komen, omdat op korte afstand het virus zich kan verspreiden door hoesten en niezen. Ook door contact met oppervlaktes waar het virus zit kort nadat iemand deze heeft besmet is overdracht mogelijk, maar makkelijk te voorkomen door goede handhygiëne en het niet aanraken van oog, neus en mond.
Het coronavirus kan tot vier uur overleven op koper, tot vierentwintig uur op karton en op plastic en staal wel drie dagen. Maar, nuanceert Voss: “Het aantonen van het RNA van het coronavirus op een oppervlakte, betekent niet dat dat materiaal in staat is om voor overdracht te zorgen. Ik kan nu ook genetisch materiaal van oude Egyptenaren vinden, maar dat betekent ook niet dat die nog leven.” Dus je hoeft niet heel bang te zijn om een coronabesmetting op te lopen via je bureau? “Overdracht via een oppervlak kan alleen als er een grote hoeveelheid vochtige druppels ligt en als ik die druppels aan mijn vingers krijg en vervolgens in mijn ogen, mond of neus ga zitten.”
Handhygiëne
Het belangrijkste is handhygiëne, zegt Voss. “Over deze maatregel hoor je het minst, maar het meest belangrijk is handen wassen. En dan heel consequent, iedere keer voordat neus mond of ogen worden aangeraakt. Dat is echt superbelangrijk, want dat is een belangrijke vorm van overdracht.” Dus flexwerken kan gewoon? Ja, mits er niet elke vijf minuten gewisseld wordt van plek, zegt Voss. “Ik ben niet bang dat een dag later een levend coronavirus op de computer wordt aangetroffen. We kunnen niet honderd procent uitsluiten dat een virus via de toetsen overdraagt, maar die kans is héél klein. Als ik de juiste maatregelen neem en niet mijn slijmvliezen aanraak voordat mijn handen schoon zijn, dan is die kans núl.”
