Nederland staat al sinds jaar en dag bekend om haar bloemen. Het is een sterke economische sector en de bloemenveiling bestaat al ruim 100 jaar. Maar achter de schermen is het onrustig. Uit onderzoek van Pointer blijkt dat het commentaar op de strategie van Royal FloraHolland (RFH), de coöperatie van veilingen van snijbloemen en planten, toeneemt. Kwekers en handelaren kiezen daarom voor alternatieven in plaats van hun eigen coöperatie.
Rond 1900 waren er op de eilandjes in de Westeinderplas nog zestien fruitboerderijen. Totdat de inwoners van Amsterdam vroegen of ze in plaats van appels en peren ook bloemen konden telen, want in andere wereldsteden waren allang bloemen. De telers maakten gebruik van de goede grond en de teelt werd een succes. Om vraag en aanbod bij elkaar te brengen kwam er vervolgens een veiling met een bloemen- en plantenklok.
Luister hier naar onze radio-uitzending:
Bloemen coöperatie wankel door strategie directie
Bloemenveiling
RFH heeft bijna 4000 kwekers. Die betalen ongeveer 10 procent van hun omzet om gebruik te kunnen maken van de veilingfaciliteiten en om hun pensioen ermee op te bouwen.
RFH is een coöperatie van kwekers en daarnaast een bedrijf dat de strategie bedenkt en uitvoert. Er is geen Algemene Ledenvergadering, maar een Ledenraad van veertig benoemde kwekers van bloemen en planten.
De wereld is sinds de teelteilandjes (die er nog altijd zijn) drastisch veranderd. Veel handel gaat digitaal en RFH heeft als doel de bloemen-Amazon van de wereld te worden. Een belangrijk onderdeel van de strategie is 100 procent digitalisering. Vanaf 2017 is Floriday het digitale platform waarop alle kwekers hun software moeten aanpassen. De deadline was januari 2021, maar het digitale platform werkt nog steeds niet optimaal.
Strategie
Dat stoort de kwekers. Zij hebben geïnvesteerd in nieuwe applicaties, maar werken noodgedwongen nog met hun oude software. Daar komt bij dat planten dit jaar alleen nog worden verkocht via foto’s. Ze zijn voor kopers niet meer in het echt te zien. Dit alles om landelijk te kunnen gaan veilen. Maar de deadline voor de start van landelijk veilen wordt ook niet gehaald, die is verschoven naar 2023.
Begin dit jaar kwamen kwekers en handelaren in opstand. Er kwam een enquête, een petitie, een handreiking, alles om de koers van RFH bij te stellen. Het is onrustig, blijkt als we mensen uit het vak spreken zoals Remi van Adrichem, plantenkweker bij RMPlants: “Het lijkt er een beetje op dat het huidige management, de directie, een eigen koers aan het varen is, en dan vraag ik me serieus af: is dit nog wel de coöperatie?” Jan de Boer van exporteur Barendsen gaat nog een stapje verder. “Je maakt daarmee een soort spaghetti van onduidelijkheid en ondernemers kiezen daarin hun eigen weg met als gevolg dat je de coöperatie opheft.”
Vertrouwen
Ruud Galle, emeritus-hoogleraar Ondernemingsrecht en auteur van het Handboek Coöperatie begrijpt de onvrede onder de kwekers en handelaren.
“Juist bij een coöperatieve samenwerking is vertrouwen cruciaal. Leden financieren hun onderneming en daartoe ben je alleen bereid als er vertrouwen is. En daarvoor zijn twee dingen belangrijk; vertrouwen in de strategie en vertrouwen in de mensen die het uit moeten voeren. Er moet een dialoog zijn met de leden om het draagvlak zo breed mogelijk te maken. Zodat leden tevreden zijn en beter af zijn als lid dan als niet lid.”
Als je lid bent van de veiling heb je veilplicht. Dat wil zeggen dat je bloemen en planten verhandelt via de veiling. Tegenwoordig gaan veel handelaren rechtstreeks naar de kweker, maar dan betalen leden een heffing aan de veiling. Als niet-lid mag je ook gebruik maken van de faciliteiten van de veiling, dan ben je gastzender. Dat kan als je iets origineels toevoegt aan het bestaande aanbod. Maar het wekt weerstand op als het producten zijn die eigen leden ook veilen.
Teleurgesteld
Een aantal kwekers heeft RFH als regelrechte concurrent ervaren. RFH probeert kwekers in het buitenland enthousiast te maken voor de veiling. Dat begrijpt iedereen want het kan geld opleveren, maar de veiling werft ook nieuwe gastzenders onder bestaande relaties van kwekers. En dat gebeurt met geld van de eigen leden. “Zo is mijn eigen coöperatie een keiharde concurrent”, zegt een van de kwekers.
De teleurstelling van leden in RFH heeft geleid tot de overstap van enkele tientallen leden naar de veiling in Ede, Plantion. Voor een deel ook in handen van RFH, maar Plantion onderscheidt zich met dienstverlening en innovaties. Daarnaast kiezen ook steeds meer leden voor een andere financiële dienstverlener, zoals Ai2 of ByRival.
Royal FloraHolland hebben we gevraagd om een reactie, maar ze wilden niet reageren.
Dit was deel 2 van het drieluik over de bloemensector. In januari komt deel 3. Luister hier deel I terug.
Update
De directie van RFH wilde niet reageren op deel I en ook niet op deel II van de reportages over de bloemensector. Op maandag 15 november was de topman van RFH, Steven van Schilfgaarde te gast bij BNR Nieuwsradio. Van Schilfgaarde beantwoordde daar wel een paar vragen die uit de reportages van Pointer naar voren waren gekomen.
Over de weerstand tegen het tempo en de manier waarop RFH digitaliseert zegt Van Schilfgaarde: kleinschalige kwekers die niet via foto’s willen werken hebben helemaal geen punt want het werkt wel, dat merken we elke dag, er gaat een miljard over het platform, een vijfde van onze totale omzet.
Het idee dat RFH een eigen koers vaart waar leden het niet mee eens zijn deelt Van Schilfgaarde niet. Hij zegt: dit is maar één mening. De Ledenraad heeft breed steun uitgesproken voor de strategie van RFH. Over leden die overstappen naar Plantion, de veiling in Ede, zegt hij: ik vraag me af of ze echt overstappen. We moeten met z’n allen veranderen.
Over FloriNEE zegt Van Schilfgaarde: daar hebben we keurig een punt achter gezet samen met de Ledenraad.
Wat betreft de aanvoerders van buiten (gastzenders) die een concurrent zijn van de leden zegt Van Schifgaarde, die werkwijze bestaat al 10 jaar. Leden en niet-leden zitten elkaar op ons platform niet in de weg want leden en niet-leden zitten elkaar ook niet in de weg op de totale markt.
