Eerder spraken wij voor ons onderzoek Klimaatconflict in de Polder al met een ondernemer die vanwege de hoge kosten nog geen zonnepanelen op zijn bedrijfsdaken had gelegd. Maar zelfs als je wel het geld hebt, of wel een subsidie toegekend krijgt, ben je er als ondernemer nog niet.

Verkaik was van plan om ruim 1100 zonnepanelen op zijn staldaken te leggen, goed voor de stroomvoorziening van ongeveer 110 huishoudens. Hij werd in 2017 ingeloot voor een landelijke subsidie in samenwerking met FrieslandCampina en ontwikkelaar GroenLeven, waardoor hij de plannen kon realiseren. “We waren blij, want het was niet vanzelfsprekend dat we mee konden doen.” Toch zijn de daken van zijn stallen 4 jaar later nog leeg. Door problemen met de aansluiting op het elektriciteitsnet zijn de zonnepanelen er uiteindelijk niet gekomen.

Transformatorhuisje

En dat terwijl Verkaik al de nodige voorbereidingen had getroffen. Toen hij de subsidie toegekend kreeg, ging hij gelijk aan de slag met het asbestvrij maken van zijn staldaken, een enorme klus. De daken waren klaar voor de aanleg van de zonnepalen, alleen moest de netbeheerder nog zorgen voor de aansluiting. Dat lukte niet: er ontstond volgens Mart-Jan gesteggel over de plek van het transformatorhuisje, dat nodig is om de stroom van de panelen op het elektriciteitsnet te krijgen. “Het huisje is de kern van het probleem, daarom is het allemaal niet doorgegaan,”, vertelt Verkaik. “Het is voornamelijk een stuk bureaucratie bij de netbeheerder, is mijn ervaring.”

In een reactie geeft netbeheerder Stedin aan het erg jammer te vinden dat het project geen doorgang heeft kunnen vinden. Volgens de woordvoerder lag dat niet aan het transformatorhuisje, maar aan GroenLeven. Zij hebben volgens Stedin de stekker uit het project getrokken, omdat deze businesscase een te groot risico zou zijn. Waar Verkaik Stedin dus aanwijst als verantwoordelijke voor het mislukken van zijn project, wijst Stedin naar GroenLeven.

Hoe zit het nou? We bellen GroenLeven. Die bevestigt dat zij de businesscase te risicovol vonden, maar volgens GroenLeven lag de oorzaak daarvan toch echt bij Stedin: die kon tot 6 weken voor het aflopen van de subsidie geen garantie geven voor de aansluiting van de panelen. Daardoor werd het project te risicovol.

Zonneparken

“Als je de subsidie krijgt denk je dat de belangrijkste hindernis is genomen. Maar dan begint het eigenlijk pas, en het is veel complexer dan je van tevoren kan inschatten,” zegt Verkaik. “Ik vind het erg jammer dat het niet doorgaat terwijl in het land wel zonneparken gebouwd worden, maar hier nu dus de daken leeg blijven.”

Ook Luc Peeters, stalhouder en bessenteler in Midden-Limburg, zag in zijn omgeving dat er plannen waren om weilanden vol te bouwen met zonneparken. Vorig jaar werd in zijn buurt gesproken over zonneweides en Peeters raakte vanwege interesse in groene energie betrokken bij het project. Toch zag hij uiteindelijk af van deelname. “Bouwen op landbouwgrond heeft niet mijn voorkeur”, vertelt hij.

Wachtlijst

Vanwege aantrekkelijke subsidies besloot hij vorig jaar dat hij zonnepanelen op zijn eigen staldaken wilde leggen. In afwachting van zijn subsidieaanvraag vroeg hij ook een offerte aan bij de netbeheerder. “Dat is de gang van zaken: een offerte aanvragen en tekenen. Maar ik wist op dat moment nog niet of ik die subsidie zou krijgen,”, vertelt Peeters. Toen hij de subsidie kreeg, was de offerte verlopen. “Ik vroeg toen opnieuw een offerte aan, maar toen kreeg ik te horen dat het net overbelast was.” Nu staat hij op de wachtlijst bij de netbeheerder. “Maar de subsidie loopt ook maar 2 jaar”, zegt Peeters. “En mij is verteld dat het best een aantal jaren kan duren voordat ik van de wachtlijst af ben. Er werd gezegd dat de kans dat ik zonnepanelen op mijn dak zou gaan leggen daarom erg klein is.”

De wil lijkt er wel te zijn bij ondernemers, maar het realiseren van de grote zon-op-dak projecten blijkt in de praktijk lastig. Mart-Jan Verkaik wil ondanks de problemen met de netbeheerder nog wel door met duurzaam opgewekte stroom. Zijn buurman vroeg dezelfde subsidie aan en ook daar liep het project op niets uit. “Hij heeft er inmiddels voor gekozen om in een klein aantal zonnepanelen en een windmolen voor eigen gebruik te investeren. Dat is iets wat wij ook wel willen doen, als alternatief voor dit project dat niet is doorgegaan.”