Nylondraden, gerafelde plasticzakjes, een stukje kerstbal. We kieperen een zak met 30 liter tuinaarde om in de tuin van Pepijn van Rijssel uit Leende. Van Rijssel heeft tegels gewipt om een flinke moestuin te kunnen maken. Er staat van alles in, van broccoli tot aan rode bessen. Maar de tuinaarde die hij hiervoor kocht, bevalt hem allerminst: blauw, rood, groen, wit, de stukjes hard plastic vallen meteen op tussen het bruin. Hoe kan dit, en waarom is dit bij potgrond minder het geval?
Betreed de wereld van potgrond en tuinaarde. Stel, je gaat net als Van Rijssel aan de slag in je tuin. Dan is de kans groot dat je tuinaarde of potgrond koopt. Tuinaarde gebruik je om je borders op te hogen of je gazon aan te leggen bijvoorbeeld. Potgrond gebruik je in plantenbakken en potten, daar zitten meer voedingsstoffen in en is veel luchtiger dan tuinaarde.
Vroeger zat er veel veen en turf in beide producten, want daar gaat alles lekker van groeien. Maar de tijden zijn veranderd, vertellen grote producenten. In plaats van veen en turf uit het buitenland, is het doel nu om lokale grond te hergebruiken. “We willen af van primaire grondstoffen zoals veen, dus gebruiken we nu circulaire grond”, zegt Han de Groot, directeur van de Vereniging Potgrond- en Substraatfabrikanten Nederland (VPN). Denk aan resten van een aardbeienteler, gesnoeide struiken van gemeentes of vezels en gruis van de kokosindustrie. En het gft-afval van huishoudens.
Wel of geen keurmerk
Maar dit brengt een risico met zich mee. Als mensen hun afval niet goed scheiden en er plastic in de gft-bakken zit, gaat dat zo mee de hakselaar in waar vervolgens weer tuinaarde of potgrond van wordt gemaakt. “Het systeem om plastic en ander materiaal uit de grond te halen is niet waterdicht.”
Er bestaat een keurmerk: RHP. Als je dat stempeltje op een zak potgrond ziet staan weet je kortgezegd dat de grond schoon is en dat zoveel als mogelijk het plastic en ander afval uit de grond is gehaald.
Dit keurmerk bestaat ook voor tuinaarde, maar de grote producenten gebruiken dat niet: je moet immers onderzoek en testen doen zodat je aarde aan het keurmerk voldoet. En dat kost geld. Daarom is het niet interessant voor tuinaarde, horen we van VPN. Want zowel retailer als de consument is gewend dat tuinaarde weinig kost.
Concurrentie
We krijgen overal hetzelfde antwoord van de producenten: potgrond is een hoogwaardig product, er moeten veel voedingsstoffen inzitten, omdat de grond bedoeld is om planten in te zetten. Het is daarom de moeite waard de grond aan een keurmerk te laten voldoen en de consument betaalt er graag wat meer voor. Tuinaarde is een laagwaardig product en mensen willen er niet veel voor betalen.
De producenten zeggen eensgezind dat ‘het niet zou moeten mogen, plastic in de tuinaarde.’ Maar het zit er dus wel in. En ook al is de aarde alleen bedoeld om je tuin op te hogen, het komt wel ín die tuin. De kleine stukjes plastic verworden uiteindelijk tot microplastics. Stichting Milieu Centraal zegt ons dat die microplastics schadelijk zijn voor bodem- en waterleven. “Het is beter te voorkomen, dan dat je deze verspreidt.”
Eén van de grote verkopers van tuinaarde in Nederland laat weten dat ze graag een keurmerk voert voor tuinaarde, maar ‘alleen als de hele sector het doet’. Want als zij als enige dure tuinaarde met een keurmerk in de schappen legt, vreest ze dat de consument naar een andere winkel gaat.
Luister naar Pointer Radio van 17 mei:
Puin in je tuin (2)
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
