Om de uitstoot van fijnstof en ammoniak te verminderen kunnen boeren bijvoorbeeld zogenoemde luchtwassers installeren. Maar dit soort innovatieve systemen zijn duur en alleen rendabel bij grote stallen, omdat je de kosten over meer dieren kunt verdelen. Dat schrijft ook pluimveehouder Johan Leenders uit Swifterbant in de Flevopolder. ‘Ik wil heel graag innovatief en duurzaam zijn, maar ik moet ook een bedrijf runnen.’

Leenders wilde een nieuwe stal bouwen. Om zo'n innovatieve en duurzame stal te kunnen bouwen, had Leenders naar eigen zeggen een oppervlakte van minimaal 4000 vierkante meter nodig om het rendabel te krijgen. Dat was veel groter dan waar hij wettelijk gezien ruimte voor had. Hij geeft een voorbeeld: 'Ik vang nu de helft van het fijnstof af. Als ik meer had mogen bouwen, had ik bijvoorbeeld een luchtwasser kunnen installeren waarmee we praktisch alle fijnstof af hadden kunnen vangen.'

Leenders is dan ook tegen een beperking van de omvang van veehouderijen. Het moet volgens hem niet gaan om de grootte van een stal, maar om de uitstoot. Hij wijst erop dat het zelfs contraproductief zou kunnen werken om te sturen op omvang omdat het voor boeren dan minder aantrekkelijk is om te investeren in de nieuwste en schoonste technologie om de uitstoot te beperken. Kleinere stallen, en vooral oudere stallen, betekent dus vaak ook viezere stallen, zegt hij.

Wet Dieraantallen

Toch wil staatssecretaris Van Dam provincies de mogelijkheid geven om de omvang van veehouderijen te beperken met de Wet Dieraantallen. Die wet was eerder in een la beland, maar in een recent onderzoek van onder meer het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) werd aangetoond dat omwonenden van veehouderijen relatief vaak problemen met hun luchtwegen hebben. Het gaat dan met name om omwonenden die relatief veel veehouderijen in hun omgeving hebben. Voor Van Dam reden genoeg om provincies met deze wet de mogelijkheid te bieden om te sturen op dieraantallen. Het gaat dan zowel om de grootte van veehouderijen als het aantal dieren in een gebied.

Ook melkveehoudster Henny Verhoeven vreest dat de wet niet het gewenste effect zal hebben. Zij heeft met haar man 180 koeien in het Brabantse Veghel. Hun stal stamt uit de jaren '80 en voldoet niet aan de modernste eisen. In moderne koeienstallen zijn bijvoorbeeld vloeren ingebouwd die de ammoniakuitstoot van de mest beperken. Verhoeven: ‘Wij hebben nog doorsnee roosters waardoor je een maximale ammoniakuitstoot hebt.’ Om daar iets aan te doen, zouden Verhoeven en haar man een nieuwe stal kunnen bouwen. Maar daar zouden dan ook meer dieren in moeten, ’anders is het heel erg lastig om de investering terug te verdienen'.

Overigens stonden er voorheen 400 dieren in de stal van de Verhoevens. Het heette toen officieel een megastal. Maar inmiddels hebben zij hun bedrijf opgesplitst en een deel naar de VS verplaatst, ‘vanwege alle wetgeving hier.’ Het bedrijf in de VS is in 10 jaar tijd verdrievoudigd in grootte. Zo makkelijk gaat dat in de VS, wil Verhoeven maar zeggen. ‘In Nederland is het echt niet leuk meer om te boeren. De lol is er wel vanaf.’