Op het Zuid-Hollandse Lekdijktraject tussen Kinderdijk en Schoonhovenseveer hebben meer dan 180 huizen scheuren, vochtproblemen en verzakkingen gekregen na de dijkversterking door Waterschap Rivierenland. ”Het gaat mis als er discussie ontstaat over causaliteit tussen waterschap en bewoners. Komt de schade wel of niet door de dijkverzwaring? Omdat bewoners deskundigheid missen staan ze op grote achterstand”, vindt hoogleraar Kok.

Onafhankelijk loket

Hoewel de werkzaamheden al in 2018 zijn afgerond wachten tientallen bewoners met (ernstige) schade nog steeds op compensatie. Volgens Kok wordt het vertrouwen in de schadeafwikkeling aangetast doordat de schadeveroorzaker, het waterschap in dit geval, ook de adviesbureaus betaalt om de causaliteit te onderzoeken. “Ik denk wel dat adviesbureaus te goeder trouw bezig zijn, maar dat men toch beïnvloed wordt door: wat is het gewenste antwoord? Ik heb daar voorbeelden van gezien.” Een onafhankelijk loket met technisch inhoudelijke deskundigheid, dat niet afhankelijk is van overheidsopdrachten, is volgens de hoogleraar noodzakelijk om te voorkomen dat: wie betaalt ook bepaalt.

Geen mogelijkheden beroep

“Dijkbewoners zijn bij het vaststellen van de oorzaak van de schade afhankelijk van de deskundigheid die door waterschappen wordt ingehuurd of van het waterschap zélf. Bij een conflict staat de bewoner in feite in zijn hemd en kan nergens terecht om te krijgen waar hij denkt recht op te hebben.” Voor dijkbewoners is er nu geen mogelijkheid om beroep aan te tekenen als zij twijfelen aan de deskundigenrapporten van het waterschap. De enige mogelijkheid is de weg naar de rechter. Maar veel bewoners kunnen dit niet betalen en de kans van slagen is klein.

Lekdijkbewoners ervaren nu dat ze met de rug tegen de muur staan. Zoals Wout Duis von Damm die al 7 jaar vecht voor vergoeding van de schade aan zijn huis. “Ik ben al 70 duizend euro aan advocaatkosten kwijt, zonder resultaat. Bij wie kan je aankloppen? Niemand. Triest dat dit gebeurt in Nederland.”

Hoogleraar Europees en nationaal waterrecht Marleen van Rijswick van de Universiteit Utrecht ziet ook de noodzaak voor een onafhankelijk loket. Volgens haar worden dijkbewoners nu onevenredig hard geraakt. “De dijkwerkzaamheden zijn in het belang van ons allemaal maar een kleine groep bewoners draait nu op voor de schade. Zij worden geconfronteerd met eindeloos lange procedures die grote impact hebben op hun welzijn.”

Steeds vaker mis

Ook oud-hoogleraar grondmechanica & funderingstechniek Stefan van Baars pleit voor een onafhankelijke schadeafhandeling. Hij is -net als Kok- als deskundige betrokken bij de Lekdijk maar ook bij het Kanaaldrama Almelo-De Haandrik, waar 400 huizen schade opliepen na het uitbaggeren van het kanaal. Ook daar wachten tientallen bewoners nog steeds op schadevergoeding. Van Baars ziet het bij grote waterbouwkundige werkzaamheden steeds vaker misgaan. “Ingenieursbureaus die bij het ontwerp betrokken zijn worden ook weer ingehuurd om hun eigen werk te toetsen. Dat is niet onafhankelijk. Ik vind dat heel erg en dat veroorzaakt veel problemen bij burgers omdat er geen onafhankelijk loket is die de onderzoeken kan toetsen.”