Sander Muijs richtte dit fonds op samen met zijn collega bij het UMC Utrecht, traumachirurg Marijn Houwert. We spreken hen voor ons onderzoek Ziek door je werk.

Muijs is onder de indruk na wat er die avond in de operatiekamer is gebeurd en in de auto naar huis belt hij Marijn Houwert. Muijs: “Ik heb een specialistensalaris en ben daarnaast goed verzekerd. Als mij wat overkomt, dan kom ik er financieel wel uit. Maar dat geldt niet voor al mijn collega’s. Het gaat hier wel om zorgmedewerkers die ontzettend belangrijk werk doen in de frontlinie van de coronazorg en daarbij hun eigen gezondheid riskeren.” Houwert is het met zijn collega eens: “Er moest wat worden geregeld voor deze groep, voor wie het voor een deel niet goed is geregeld. Zo word je na 1 jaar ziekte gekort op je salaris. Er valt dus een gat. Kan dat gat niet worden verkleind door een soort garantiefonds, dachten wij.”

Het resultaat van hun gesprek is een gezamenlijk blog voor het artsenvakblad Medisch Contact. Zo schrijft Houwert op 24 maart 2020:

‘De belangrijkste vraag van collega Muijs: hoe moeilijk is het om de mensen die in de frontlinie staan netjes te compenseren als het misgaat? Ze in ieder geval te verzekeren dat, indien ze hun leven geven voor de goede zaak, hun loon gewoon doorbetaald wordt tot aan de pensioengerechtigde leeftijd? Moeten gezinnen van deze mensen, als het misgaat, niet alleen papa of mama missen maar ook nog eens in de financiële problemen komen?

Sinds het begin van de coronacrisis zijn er financiële initiatieven te over. Miljarden voor zzp’er en kleinbedrijf, plannen om Schiphol te ‘redden’. Volkomen begrijpelijk. Maar rondom ‘de kwetsbaren’ in de zorg is het angstvallig stil.

Onze oproep is als volgt: zet een garantiefonds op voor de mensen in vitale beroepen. Als ze komen te overlijden ten gevolge van hun inzet voor de goede zaak, wordt hun gezin in ieder geval financieel gecompenseerd.’

(bron: Medisch Contact)

Veel reacties op blog

En toen ging het balletje rollen. Houwert vertelt: “Er kwamen ontzettend veel reacties op het blog, van collega’s in het hele land, vanuit het publiek, maar ook van partijen in de zorg. Onze zorgen werden herkend en we werden gesteund.” Eén van de eerste reacties komt van Gerlach Cerfontaine, toenmalig voorzitter van zorgverlenersorganisatie VVAA. Houwert: “Hij zei: hebben jullie al een stichting? Vanuit VvAA willen wij jullie graag ondersteunen bij de oprichting daarvan, met een startkapitaal van 2 ton. Wij zijn maar simpele chirurgen, zei ik tegen hem. Hoe doen we zoiets?”

Maar met veel hulp van partijen in en buiten de zorg en een groot aantal enthousiaste professionals die hun schouders eronder willen zetten lukt het toch: op 8 april 2020 wordt stichting ZWiC (Zorg na Werk In Coronazorg) opgericht. Het doel: zorgen dat (familie van) zorgmedewerkers die nu belangrijk werk doen in de frontlinie een eenmalig bedrag ontvangen als zij zélf worden getroffen door het coronavirus. Houwert: “Het idee is om deze mensen 2 jaar lang financiële rugdekking te geven: mensen die op de Intensive Care (IC) hebben gelegen krijgen 30.000 euro, nabestaanden van mensen die overlijden krijgen 50.000 euro.” Inmiddels zit er miljoenen euro in de pot. Sinds de start begin april ontvangt de stichting steun van individuele donateurs en partijen, en een bijdrage van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport.

Voor zorgmedewerkers aan en voor het bed

De doelgroep van Stichting ZWiC is ongeveer 800 duizend zorgmedewerkers: 400 duizend zorgmedewerkers met handen aan het bed (directe zorgmedewerkers, zoals operatieassistenten, verpleegkundigen en ambulancebroeders) en 400 duizend zorgmedewerkers met handen voor het bed (zoals röntgenlaboranten, diëtisten en schoonmakers in het ziekenhuis). Bij de start van de stichting schatten Houwert en Muijs -op basis van buitenlandse literatuur- dat ongeveer vierhonderd zorgmedewerkers op de IC zouden gaan belanden en dat er honderd mogelijk zouden kunnen komen te overlijden, als gevolg van hun werk.

Tot nu toe is er 55 keer uitgekeerd vanuit ZWiC, waarvan negen keer voor een overlijden. De stichting streeft ernaar aanvragen binnen 6 weken te behandelen. Houwert: “Sander Muijs en ik zijn acute chirurgen en wilden een acute oplossing voor dit probleem. Juist gezien de ingrijpende periode kort na een IC-opname of zelfs overlijden, is het belangrijk om snel duidelijkheid te bieden en financiële zorgen zoveel mogelijk te voorkomen.”

Moet de overheid niet een fonds oprichten?

ZWiC is een particulier fonds. Moet dergelijke hulp eigenlijk niet vanuit de overheid worden geregeld? Muijs en Houwert willen zich niet in dit vraagstuk mengen. “Wij willen gewoon dat zoveel mogelijk zorgmedewerkers op de hoogte zijn van ZWiC, zodat ze weten waar ze moeten aankloppen, mocht het nodig zijn.”

Lodewijk Asscher, Tweede Kamerlid voor de PvdA, stelde vragen aan (inmiddels demissionair) minister De Jonge (Volksgezondheid) over dit onderwerp: moet er niet vanuit de overheid een fonds komen ter dekking van financiële ondersteuning van zorgprofessionals die blijvende gezondheidsschade of bijvoorbeeld financiële schade ondervinden? De minister antwoordde daarop dat hij het ZWiC-fonds financieel gaat ondersteunen door de inleg te verdubbelen met een maximum bijdrage van het ministerie van 10 miljoen euro.

De Jonge voegde daar wel aan toe: “Overigens wil ik vermelden dat de werkgever in eerste instantie verantwoordelijk is voor de financiële gevolgen van zorgprofessionals die helaas ziek zijn geworden tijdens hun werk. Omdat niet valt uit te sluiten dat er ondanks deze hoofdregel individuele zorgprofessionals tussen wal en schip raken, ben ik blij met het particuliere initiatief van de Stichting ZWiC.” Inmiddels heeft het ministerie besloten het volledige bedrag van 10 miljoen euro bij te dragen.