Toen Inge Bosscha een bericht op Facebook plaatste over hoe het voor haar was om een gesloten religieuze beweging te verlaten schrok ze van de reacties. Binnen een jaar kreeg ze ruim duizend berichten van mensen die hun ervaringsverhaal met haar wilden delen. Inmiddels is het haar baan. ‘Mensen die van kleins af aan in zo’n gemeenschap zitten kunnen het heel moeilijk hebben.’ We spreken Bosscha voor ons onderzoek naar Religieuze gemeenschappen in Nederland.
‘Ik kreeg ontzettend veel reacties van mensen die mij bedankten omdat ik mijn verhaal durfde te delen. Daar schrok ik nogal van. Het was toeval dat ik erachter kwam dat dit op zo een grote schaal speelde en dat mensen er niet over durfden te praten.’
In de afgelopen weken spreek ik verschillende mensen die zelf onderdeel zijn geweest van een gesloten religieuze groepering. Allemaal vinden ze het schadelijk wat ze daar hebben meegemaakt. En velen beginnen over Inge Bosscha. Zij coacht kerkverlaters, en runt een gesloten facebookgroep waar kerkverlaters hun ervaringen met elkaar kunnen delen.
‘Ik kwam zelf uit een gesloten groepering. Eigen scholen, eigen krant, eigen politieke partij. Ik ging scheiden en ik kwam in de clinch met de kerkraad. Zij vonden dat ik niet mocht scheiden, ik vond van wel. Ik kwam buiten de groep te staan,’ vertelt Inge me aan de telefoon.
Identiteit
Binnen een jaar krijgt Inge ruim 1000 berichten van mensen die hun ervaringsverhaal met haar willen delen. ‘Mensen die van kleins af aan in zo’n gemeenschap zitten kunnen het heel moeilijk hebben. Zij hebben soms geen referentiekader, ze missen vaardigheden en inzichten. Je weet de weg niet. Hoe gaat het in een café, in een disco of in een bioscoop? Het voelt onwennig en wereldvreemd.’
‘Soms hebben mensen psychische klachten. Bijvoorbeeld chronische spanning, identiteitsproblematiek, een loyaliteitsstrijd. Er komt heel veel angst bij kijken. Ze hebben geleerd de wereld heel zwart-wit te zien. Dat de rest van de wereld fout is en dat daar dingen gebeuren die van de duivel zijn.’
‘Best grote schaal’
‘Mensen weten wel dat dit soort gemeenschappen bestaan maar denken dat het zeldzaam is in Nederland, dat het alleen bestaat in hele kleine orthodoxe gemeenschappen op de Veluwe en in Zeeland. Maar dat het op best grote schaal voorkomt, dat beseffen ze niet echt. Bij heel veel kerkgemeenschappen. We vinden dit al snel extreem, als mensen met klachten een kerk verlaten. Dan vinden we het al gauw een sekte, maar dat gebeurt dus ook gewoon bij mensen die een evangelische gemeente of een baptistenkerk verlaten.’
Inge vindt daarom dat kinderen binnen gesloten religieuze gemeenschappen beter beschermd moeten worden. ‘We beschermen nu alleen de ouders, er is heel veel vrijheid om je kinderen op te voeden naar eigen inzichten. Iedereen gedoogt het, ze gaan ervanuit dat het wel zal meevallen, en dat ze er wel uit zullen stappen als ze volwassen zijn. Maar dan ben je eigenlijk al getekend voor het leven. Dan ben je al zo geprogrammeerd, dat je moet vechten voor de rest van je leven als je er dan nog uit moet.’
