Je werkt in de zorg en je wordt ziek: je blijkt Covid-19 te hebben. Heb je nu een beroepsziekte? Dat is niet zeker. Je kunt de ziekte immers ook op een andere plek dan je werkplek hebben opgelopen: in de supermarkt of in de metro. Wat gebeurt er als je wilt bewijzen dat je wel degelijk op je werkplek bent besmet met het corona-virus en je wilt de schade verhalen? We zoeken het uit voor ons onderzoek Ziek door mijn Werk.
Onderrapportage
Bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCVB) zijn inmiddels 1424 meldingen binnengekomen van bedrijfsartsen die Covid-19 als beroepsziekte hebben vastgesteld (cijfers van 14 december 2020). Het NCVB is de plek waar meldingen van beroepsziekten binnenkomen en waar ze worden geregistreerd. Volgens het NCVB is een beroepsziekte: een klinisch waarneembare ziekte of aandoening als gevolg van een belasting die in overwegende mate (>50 procent) in arbeid of arbeidsomstandigheden heeft plaatsgevonden.
Van alle Covid-19-meldingen is 92 procent afkomstig uit de zorg: 981 meldingen komen uit verpleeg- en verzorgingshuizen en 288 uit ziekenhuizen. Voor zorgmedewerkers geldt Covid-19 als een meldingsplichtige beroepsziekte.
Het RIVM maakte in mei van dit jaar cijfers bekend over zorgmedewerkers binnen en buiten ziekenhuizen die Covid-19 hebben of hebben gehad. Dat waren er op dat moment 13.884, in de leeftijd 18 tot en met 69 jaar. Het is niet bekend of te achterhalen of de zorgmedewerkers het virus tijdens hun werk hebben opgelopen of daarbuiten.
Van deze 13.884 zorgmedewerkers zal vermoedelijk een deel deze ziekte op het werk hebben opgelopen. Als je dat getal afzet tegen de 1269 meldingen bij het NCVB kun je stellen: niet alle gevallen worden gemeld door bedrijfsartsen. Hoe komt dat? Henk van der Molen van het NCVB: “Er is waarschijnlijk sprake van onderrapportage – zoals in veel andere registraties van beroepsziekten ook het geval is. Redenen zijn er vele, maar de belangrijkste zijn dat de bedrijfsarts niet al deze werknemers ziet en dat de relatie met werk vaak moeilijk is vast te stellen.”
Code voor beroepsziekte
Per 1 april 2020 is er een nieuwe code (R605) waarmee bedrijfsartsen Covid-19 als beroepsziekte kunnen melden. Ook is er door het NCVB een stappenplan gemaakt met enkele aanvullende vragen voor het melden van Covid als beroepsziekte: dit om deze meldingen beter te kunnen duiden. Zo wordt er gevraagd naar klachten als koorts, verkoudheid, spierpijn of hoesten en of de medewerker is getest op Covid-19. Daarnaast wordt gevraagd of de medewerker op het werk denkt te zijn besmet, of hij of zij onbeschermd contact heeft gehad met Covid-19 positieve patiënten of collega’s.
Zaak aanspannen: kan lang duren
Het aanmelden van Covid-19 als beroepsziekte door je bedrijfsarts zegt overigens niets over de financiële vergoeding die je als werknemer krijgt. Dat is in Nederland geregeld via het sociale zekerheidsstelsel. Mocht je je werkgever aansprakelijk willen stellen voor de schade die je hebt geleden omdat je ziek zou zijn geworden op je werk, dan moet je een civiele rechtszaak aanspannen. Je moet dan voor de rechter bewijzen dat je Covid-19 op je werk hebt opgelopen en niet op een andere plek. Dat is lastig en beroepsziektezaken zijn niet zelden langlopende processen. Het moeilijke zit hem erin dat de tegenpartij altijd kan aanvoeren dat je ziek bent geworden op een andere plek dan je werkplek: het multicausale karakter van veel ziekten, waaronder Covid-19.
