Marisella de Cuba, inwoonster van Hoorn, protesteert met de stichting We Promise geregeld tegen het beeld van J.P. Coen in de stad. Coen staat ook wel bekend als de Slachter van Banda. Als VOC-gouverneur joeg hij in de zeventiende eeuw duizenden mensen de dood in. Zijn prominente aanwezigheid in het centrum van Hoorn is De Cuba een doorn in het oog. Maar als ze in september 2022 bij de gemeente kenbaar maakt dat ze met drie mensen wil demonstreren, krijgt ze van de burgemeester een lijst met 23 voorwaarden en beperkingen opgelegd. Een daarvan luidt: “Aanstootgevende gebaren, geluiden en gedragingen zijn niet toegestaan.”
‘Half Hoorn vindt ons aanstootgevend’
Mag de burgemeester dat wel eisen? De Cuba: “Zodra wij zeggen ‘Weg met J.P. Coen’ vindt half Hoorn dat aanstootgevend. Maar het is ons grondrecht om ons uit te spreken tegen dit walgelijke standbeeld.”
Ze tekent bezwaar aan, met de hulp van PILP, een organisatie die proefprocessen voert voor de rechten van burgers. En De Cuba krijgt van de bezwaarcommissie gelijk: een regel als ‘u mag geen aanstootgevende uitlatingen doen’, is onrechtmatig.
Waarom is zo’n voorwaarde fout? Omdat een demonstratie juist moet kunnen schuren, zegt mensenrechtenadvocaat Jelle Klaas van PILP. “Een demonstratie die niet aanstootgevend is, heeft geen zin. Dat is een carnavalsoptocht. Als de overheid van tevoren beperkingen zou mogen opleggen aan de inhoud van je demonstratie, is dat censuur.”
Het is een verkeerde interpretatie van de wet door burgemeesters die ze bij PILP vaak voorbij hebben zien komen, zegt Klaas. De burgemeester moet de veiligheid van de demonstranten waarborgen, maar er van uit gaan dat ze onveiligheid zullen veróórzaken, is niet het juiste uitgangspunt.
Dansje
De Cuba: “Ik doe dit dansje nu al heel lang met de gemeente. De beperking staat er al jaren in. Het is copy paste. Eerder heb ik mails gestuurd, maar elke keer kreeg ik terug: de veiligheid staat voorop. Dit keer heb ik officieel bezwaar ingediend. Want het is gewoon intimiderend.”
Hoe verklaart Hoorn dat die onrechtmatige voorwaarde steeds in de burgemeestersbrief stond? Een woordvoerster: “De afweging is altijd een balans zoeken tussen de veiligheid, ook van degenen die de demonstratie organiseren en de mogelijkheid bieden om te demonstreren. In het licht van de uitspraak van de commissie bezwaar kijken we uiteraard wel naar hoe we dit proces verder kunnen verbeteren.”
Luister naar onze radio-uitzending op zondag 9 april met drie misvattingen over de demonstratievrijheid.
Slecht klimaat voor demonstraties
