Het Openbaar Ministerie eist 20 jaar tegen twee broers en 25 jaar tegen hun vader voor de moord op Ryan uit het Friese Joure. Dat het in deze moordzaak gaat om eerwraak, een specifieke vorm van femicide, noemt de Officier van Justitie ‘strafverzwarend’.
Trigger warning: in dit stuk wordt gesproken over (eer)moord en zelfdoding.
Volgens het Openbaar Ministerie heeft vader Khaled al N. (53) zijn dochter vermoord. Dat zou blijken uit DNA-sporen die zijn gevonden op de tape en onder de nagels van Ryan. Zelf bekent hij dat ook – bij verstek, want hij is Nederland ontvlucht, via zijn advocaat.
Het OM wijst naast de vader ook op hulp van zijn twee zoons, Mohamed (23) en Muhanad al N. (25), die Ryan hebben opgespoord, haar vertrouwen hebben gewonnen, en naar een afgelegen plek brachten aan de rand van de Oostvaardersplassen. Daar is later ook haar levenloze lichaam gevonden door boswachters, vastgebonden met zo’n 18 meter aan tape. Verdrinking is de meest waarschijnlijke doodsoorzaak.
‘Laat de vissen haar opeten’
Een aantal uren voor de moord werd Ryan door haar broers opgehaald uit Rotterdam. Ze schuilde daar bij een vriend en had de nummers van al haar familieleden geblokkeerd. De rechtbank legt de twee broers een lange lijst met Whatsapp-berichten voor, waarin vader Khaled instructies uitdeelt. Hij noemt daarin zijn dochter ‘een varken’, en appt dat zij hun zus ‘in een diep meer moeten dumpen’. “Verzwaar haar benen en laat de vissen haar opeten. Dat er geen sporen van haar te vinden zijn.” De meeste app-berichten van de broers zijn gewist en kunnen niet meer worden teruggehaald.
207 stappen
“Vermijd de hoofdwegen in het gebied. (...) Wees er zeker van dat ze jullie vertrouwt”, appt vader Khalid aan zijn zoons. De broers rijden een stuk binnendoor, en slaan uiteindelijk af richting de Oostvaardersplassen. De vader rijdt ondertussen vanuit zijn woning in Joure naar het natuurgebied. Ze komen daar allemaal na middernacht aan.
Op de telefoon van Ryan worden foto’s, video’s en chats verwijderd, haar Iphone registreert nog 207 stappen en laat na 1:04 uur ‘s nachts geen gebruikerssporen meer zien. Opvallend, vindt de Officier van Justitie, is dat de telefoon van de oudste broer hetzelfde aantal stappen laat zien, richting de plaats delict, terwijl vrijwel continu de zaklamp aanstaat. De politie vindt de Iphone van Ryan de volgende dag naast haar stoffelijk overschot.
De Officier van Justitie noemt het ‘zeer aannemelijk’ dat alle verdachten naar de plek zijn geweest waar Ryan om het leven is gebracht en daarna gezamenlijk zijn vertrokken.
‘Te westers’
Het OM wijst op het herstel van eer als motief voor de moord. Ryan zou zich volgens de normen van de familie ‘te westers’ gedragen, door op TikTok live video’s te streamen zonder hoofddoek, met make-up. Ook wilde ze op zichzelf wonen en niets meer met haar familie te maken hebben. Uit Whatsapp-berichten komt een beeld naar voren dat ook de rest van Ryans familie ten einde raad was. Ze werden door andere leden uit de Syrische gemeenschap aangesproken op haar gedrag.
De kern van deze ‘tragische zaak’, komt volgens het OM naar voren in een Whatsapp-bericht dat Ryan een aantal dagen voor haar dood aan broer Mohamed stuurt: "Mijn gedachtewijze en die van jullie botsen. Het is voor mij heel moeilijk om deze leefwijze vol te houden. Het is klaar."
Appgroep ‘eervolle familie’
Meerdere gezinsleden beklagen zich in de appgroep ‘eervolle familie’ en ‘bejaarde twintigers’ over het gedrag van de dan 18-jarige Ryan. “Ze is een slet en verdient de dood”, schrijft haar moeder. Een oudere zus appt: “Haar doden is Halal.” En een van de broers schrijft: “Als ze ons nog meer gezichtsverlies bezorgt, moet ze worden afgeslacht.”
In de appgroep wordt ook besproken om Ryan voor de trein te duwen, of hoe de familie haar kan aansporen om zelfmoord te plegen. Er zijn tal van dit soort berichten, de familie wil Ryan dood hebben, ‘linksom, of rechtsom’.
Als het OM de broers confronteert met de apps geven zij allebei aan dat dit soort berichten nou eenmaal bij hun cultuur hoort. “Dit zeggen we als we boos zijn, maar daar moet je verder niets achter zoeken. Het is afreageren”, legt de oudste broer Muhanad uit.
“Toch is haar dood wel de uitkomst”, stelt de voorzitter van de rechtbank.
‘Hele familie verantwoordelijk voor eer’
“Eermoord komt voort uit de angst voor sociale uitsluiting”, zegt Robert Ermers, deskundige op het gebied van eergerelateerd geweld. Hij deelt vrijdag onder ede zijn bevindingen over de appberichten van de familieleden. “Het doel van eermoord is om de beschadigde eer te herstellen, nadat er vanuit de omgeving afkeurende reacties zijn gekomen. Het gaat niet om een toevallige escalatie van het conflict.”
Het beeld dat alleen de vader, of de oudste zoons, die eer moet herstellen is ‘onjuist’, zegt Ermers. “De hele familie heeft de verantwoording om de eer te beschermen. Ieder familielid heeft een eigen rol en ondervindt die ook. Die rol kun je dus niet op voorhand bij de vader of zoons neerleggen.”
De rechtbank in Lelystad trekt 3 dagen uit voor de inhoudelijke behandeling van de rechtszaak. De uitspraak is op 5 januari.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
