VVD: Persoonsgegevens moeten persoonlijk eigendom worden
CDA: Regelgeving moet Europees worden vastgelegd
D66: Openbaar register politieke advertenties bij sociale netwerkbedrijven
GL: Europees verbod op de handel in persoonsgegevens en voor datawetgeving
SP: Betere bescherming van persoonsgegevens
PvdA: Transparantie politieke advertenties en open source systemen
CU: Recht op een schone data-lei van de burger
PvdD: Microtargeting aan banden en meer transparantie over advertentiedoelen
SGP ‘Individueel eigenaarschap’ van data
FvD Burgers zijn eigenaar van data, niet bedrijven

VVD: Meer controle op gebruik algoritmen door techbedrijven
CDA: Burgerrecht op inzicht in algoritmen die de overheid gebruikt
D66: Menselijke check en uitleg keuzes algoritmen, uitbreiden Autoriteit Persoonsgegevens met algoritmewaakhond
GL: Algoritmen niet inzetten voor dat er een duidelijk wettelijk kader is
PvdA: Open algoritmen
CU: Keurmerk voor veilige algoritmen
PvdD: Streng ethisch en privacy-gericht toezicht
SGP: Artificial Intelligence-systemen volgens ethische kaders en publieke waarden
DENK: Wet om discriminerende algoritmen te verbieden
FvD: Openbaarheid van algoritmen

Op volgorde van het huidige aantal zetels van de zittende partijen selecteren we de passages die gaan over transparantie, persoonsgegevens en/of algoritmen.

VVD

"Mogelijkheid om BigTech bedrijven open te breken die hun marktmacht misbruiken

• Data moet persoonlijk eigendom worden.
• Data moet verplicht in Europa opgeslagen worden.
• Dominante platformen moeten hun data delen. Data van kinderen moet beter beschermd worden.
• Big Tech moet belasting betalen op de plek waar zij actief zijn.

Zo zijn data over personen en hun consumentengedrag de ‘grondstof’ waarmee digitale platforms goud geld verdienen. Om ervoor te zorgen dat deze handel volgens onze regels gebeurt, en we er belasting over kunnen heffen, moeten we zorgen dat de data in Europese centra wordt opgeslagen. Ook via eigen investeringen zal de overheid zich actiever mengen in de economie dan we de afgelopen decennia gewend waren. Daarom heeft de overheid een fonds met twintig miljard euro opgericht om te besteden aan innovatie, infrastructuur en onderwijs waar de markt dat niet zal doen.

Ook op andere terreinen dreigen besluiten zich te onttrekken aan democratische controle. Computermodellen en grote hoeveelheden data geven de mogelijkheid om beslissingen te nemen die verregaande en soms moeilijk te voorziene gevolgen hebben voor individuen of groepen mensen. De menselijke maat kan verdwijnen als nog maar weinig mensen deze keuzes echt overzien en doorgronden. Het gevaar bestaat dat burgers worden gediscrimineerd en vervolgens nergens kunnen achterhalen waarop het voor hen nadelige besluit dan is gebaseerd.

De overheid gaat actiever optreden tegen discriminatie of oneerlijke behandeling. Er komt meer controle op de computermodellen die bedrijven en overheden gebruiken om bijvoorbeeld verzekeringspremies vast te stellen of mogelijke fraudeurs op te sporen."

PVV

De PVV schrijft niets over dit thema in hun verkiezingsprogramma.

CDA

"Grote techreuzen en platforms als Google, Amazon en Facebook hebben te veel macht gekregen en beschikken feitelijk over een monopolie in het aanbod van hun diensten.

'Wij gaan in Europees verband vastleggen dat je zelf eigenaar bent en blijft van je eigen persoonsgegevens en persoonsgerelateerde data. Zo’n ondubbelzinnige wettelijke bepaling geeft zekerheid aan burgers en een solide basis om de verhouding met platforms en bedrijven beter te reguleren.'

Wij willen de Grondwet uitbreiden met digitale grondrechten. Ook internationale verdragen van de VN, de EU of de Raad van Europa moeten worden aangepast op de digitale toekomst.

De rechtsbescherming voor burgers bij geautomatiseerde besluitvorming door de overheid wordt versterkt via een recht op inzicht in de gegevens en de algoritmen die de overheid gebruikt. Het beroep tegen dit soort besluiten en de toetsbaarheid van onderliggende algoritmen wordt vereenvoudigd."

D66

"Sociale netwerkbedrijven moeten een openbare doorzoekbare database creëren van betaalde, doelgroepgerichte online politieke wervingsadvertenties. De database bevat alle varianten van de advertenties en de profielen van de doelgroepen waaraan ze vertoond zijn.

We zorgen dat besluitvorming door algoritmen altijd een menselijke ‘check’ heeft. Alleen zo kunnen we vrij zijn in een digitale wereld.

Techbedrijven die selecteren en prioriteren wat mensen zien, moeten daarover verantwoording afleggen. Ze krijgen de aanmerking ‘vitaal maatschappelijk bedrijf’: we verwachten dat ze een onafhankelijke redactie instellen en openbaar en transparant uitleggen welke keuzes hun algoritmen maken en hoe."

GroenLinks

"Grote media- en techbedrijven hebben in korte tijd enorm veel macht gekregen en verdienen grof geld met onze data. Daarom pleiten we voor een Europees verbod op de handel in persoonsgegevens en voor datawetgeving op basis van opt-in in plaats van opt-out. We maken ons hard voor een strenger Europees toezichtkader waar platformneutraliteit, volledige netneutraliteit en dataportabiliteit onderdeel van zijn.

Algoritmen voor gedragsvoorspelling en besluitvorming in zowel de private als de publieke sector zijn transparant en worden getoetst op discriminerende vooroordelen. De overheid mag dergelijke technologieën niet toepassen voordat daar een duidelijk wettelijk kader voor is. Automatische verzameling van biometrische gegevens in de openbare ruimte, bijvoorbeeld door gezichtsherkenning, wordt niet toegestaan.

Online kennisuitwisseling en debat zijn te belangrijk om aan de willekeur van techbedrijven over te laten. Er komen vanuit de overheid duidelijke richtlijnen voor en toezicht op de inzet van filters."

SP

"Persoonlijke gegevens zijn voor techbedrijven een verdienmodel. Omdat mensen met hun eigen gegevens betalen zijn die 'data' ook een betaalmiddel geworden. Deze persoonlijke data gaan we dezelfde bescherming geven als wanneer consumenten voor diensten betalen met geld."

PvdA

"Bestrijden van fake news en oneigenlijke beïnvloeding. Hier kunnen we niet vertrouwen op zelfregulering van platforms als Facebook en Google. Er komt verplichte transparantie over de herkomst van politieke advertenties en micro-targeting. We verbieden financiering van politieke advertenties uit het buitenland. Ook onderzoeken we hoe mensen die digitaal manipulatieve informatie verspreiden strafrechtelijk kunnen worden vervolgd.

Er komt een wettelijke plicht voor politieke partijen en digitale platforms om openheid te verschaffen over de digitale instrumenten die zij inzetten tijdens politieke campagnes.

Iedereen krijgt het recht om je netwerk mee te nemen naar andere applicaties of platformen. Sociale netwerkportabiliteit geeft nieuwe aanbieders een kans en gebruikers een keuze tegen de dominantie van bedrijven als Facebook en Google. We willen dat je de app van jouw keuze kunt gebruiken om te communiceren, zodat je niet verplicht whatsapp hoeft te downloaden om lid te worden van de buurt-app. Daarvoor moeten apps met elkaar kunnen communiceren.

Een overheid die zich hard maakt voor de rechten van individuen op het internet geeft zelf het goede voorbeeld. De overheid slaat veel data op van ieder individu, maar het is vaak onduidelijk waarvoor die gebruikt worden en hoe. Dit moet inzichtelijker. Als burger houd je de overheid in de gaten en niet andersom. Schandalen als de toeslagenaffaire mogen nooit meer voorkomen. Daarom gaat de overheid veel transparanter te werk en acteert zij als één digitale overheid met toegankelijke en gebruiksvriendelijke dienstverlening, open algoritmes en open source systemen. En ze maakt het burgers gemakkelijker om aanspraak te maken op hun privacy-rechten, zoals dataportabiliteit en herleidbaarheid."

ChristenUnie

"Er komt een keurmerk voor veilige slimme algoritmen, die de privacy en digitale veiligheid respecteren en niet onbegrensd data hamsteren en combineren.

Er komt een beter wettelijk geborgd recht op een schone lei, zodat consumenten op een duidelijke plek een verzoek kunnen indienen om al hun data te laten verwijderen."

Partij voor de Dieren

"We onderzoeken hoe we internetgiganten meer verantwoordelijkheid kunnen geven om nepnieuws tegen te gaan zonder dat zij te veel macht krijgen over de inhoud die op de platformen gedeeld wordt. We gaan er in elk geval voor zorgen dat internetbedrijven als Facebook en Google meer transparantie bieden over wat zij gebruikers laten zien en waarom, en leggen microtargeting (waarbij heel gericht wordt geadverteerd) aan banden gelegd.

Zelflerende systemen, waarbij computers besluiten nemen over mensen, zonder menselijke inmenging, worden aan streng ethisch en privacy toezicht onderworpen. Ook wordt er gelet op of deze systemen niet onbewust discriminatoire besluiten nemen. De overheid gebruikt geen 'black box' algoritmen."

SGP

"Bedrijven moeten transparant zijn over het gebruik van data van burgers. De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen.

Nederland moet (inter)nationale afspraken bevorderen over (transparantie van) datavergaring, -gebruik en bescherming, en over het beschermen van de rechtsstaat. Elke burger heeft recht op privacy en data-eigenaarschap. Een speciaal, interdepartementaal instituut moet overheid, onderwijs, organisaties en ondernemers bij elkaar brengen en de binnenlandse en buitenlandse inzet op digitaal terrein coördineren.

De potentie van kunstmatige intelligentie (AI) is groot. Het is wel van belang dat rekening gehouden wordt met ethische kaders en publieke waarden. AI-systemen moeten voldoen aan de principes van proportionaliteit, subsidiariteit, dataminimalisatie en transparantie."

DENK

"DENK kijkt met grote zorgen naar nieuwe vormen van discriminatie in het digitale domein. Haat op sociale media en discriminerende algoritmen bij de overheid en bedrijven dwingen ons tot het inrichten van een Taskforce Bestrijding Digitale Discriminatie. Met een Wet bestrijding digitale discriminatie worden discriminerende algoritmen verboden."

50PLUS

50PLUS schrijft niets over dit thema in hun verkiezingsprogramma.

Forum voor Democratie

"Openbaarheid van algoritmen die door social media platformen worden gebruikt.

Burgers de baas laten zijn over hun eigen data, in plaats van Big Tech-bedrijven."