Met de lage temperaturen van het afgelopen weekend zullen veel mensen hun open haard aan hebben gehad. Maar erg milieuvriendelijk en gezond is het niet. Houtkachels stoten namelijk bijna net zoveel fijnstof uit als al het wegverkeer in Nederland, blijkt uit cijfers van emissieregistratie.nl. Mensen die overlast ervaren door houtrook worden dan ook onvoldoende beschermd, blijkt uit een enquête die we voor ons dossier Rookoverlast deden onder 25 GGD’en in Nederland. Meer maatregelen door de overheid zijn daarom geboden, aldus alle GGD’en in Nederland.
Ongeveer 14% van de Nederlandse huishoudens bezit een met hout gestookte installatie. Maar daarmee halen we niet alleen de gezelligheid in huis, ook de autosnelweg. Uit cijfers van de website emissieregistratie.nl blijkt namelijk dat alle houtkachels tezamen goed zijn voor bijna net zoveel fijnstof als al het wegverkeer in Nederland.
Hoe schadelijk is dat eigenlijk voor onze gezondheid? In 2016 deed de GGD in Noord-Nederland onderzoek bij tien gezinnen met ernstige klachten over houtrook van hun buren. Bij acht van de tien gezinnen was de hoeveelheid fijnstof veel te hoog. Soms wel tien keer hoger dan de norm die de Wereldgezondheidsorganisatie adviseert. En dat kan gezondheidrisicio’s met zich meebrengen.
Mensen die overlast ervaren door houtrook worden dan ook onvoldoende beschermd, blijkt uit een enquête onder alle 25 GGD’en in Nederland uitgevoerd door De Monitor. Één op de tien Nederlanders ervaart hinder van buren die een houtkachel of open haard stoken, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Alle GGD’en in Nederland pleiten daarom voor meer maatregelen, zoals het vastleggen van een luchtkwaliteitsnorm, het stellen van strengere eisen aan houtkachels of het aanwijzen van houtstookvrije buurten.
We legden de enquêteresultaten voor aan staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu, maar zij stelt dat de gemeenten aan zet zijn: ‘Omdat bij deze problematiek plaatselijk grote verschillen bestaan, ben ik voorstander van de huidige lokale aanpak. Gemeenten kunnen nu op basis van het landelijke Bouwbesluit zelf optreden tegen houtrookoverlast.’
Inmiddels heeft ook het RIVM, samen met een aantal gemeenten en GGD's de nieuwe staatscretaris van Rutte III gevraagd om actie te ondernemen. Zij willen dat 'de staatssecretaris meer voorlichting geeft over de schadelijke effecten van houtrook. Ook moet er regelgeving komen om de gezondheidseffecten en overlast te kunnen meten en handhaven.'
Gemeenten kunnen vooralsnog weinig doen voor mensen die overlast door houtrook ervaren. 'Als de schoorsteen van de stoker de juiste lengte heeft en op de juiste plek staat, dan voldoet het aan het bouwbesluit en kan je als gemeente verder niets meer doen. Terwijl de buren wel degelijk hinder ondervinden van de rook,’ aldus Isabelle Diks, wethouder duurzame ontwikkeling in Leeuwarden namens de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). ‘Gemeenten hebben meer handvatten nodig en die moeten van het Rijk komen,' aldus de VNG.
Uit een peiling van RTL Nieuws blijkt dat een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat gemeenten een 'smogalarm' kunnen afgeven. Als er bijna geen wind is, zouden mensen dan gevraagd kunnen worden om hun houtkachel uit te laten. Deze maatregel wordt in het buitenland ook al gebruikt. Daarmee is de ervaren overlast en mogelijke gezondheidsschade van houtkachels in het algemeen natuurlijk nog niet opgelost. Hoe gemeenten daar wel meer aan kunnen doen blijft voorlopig nog onduidelijk. Staatscretaris Van Veldhoven laat weten de zorgen van het RIVM, de gemeenten en de GGD's serieus te nemen en het mee te nemen in het 'Nationaal actieplan luchtkwaliteit', dat eind 2018 moet verschijnen.
