Energieleveranciers gesommeerd te stoppen met misleidende term 'CO2-gecompenseerd gas'
Energieleveranciers Eneco en Energie VanOns mogen niet langer adverteren met ‘CO2-gecompenseerd gas’. De bedrijven lieten na te bewijzen dat ze de uitstoot van hun klanten daadwerkelijk compenseren, oordeelt de Reclame Code Commissie. “Ik ben zeer verbaasd dat de ACM tot nu toe niet heeft gehandhaafd”, aldus universitair docent Clemens Kaupa.
De uitspraken volgen op klachten van actiegroepen Fossielvrij en Reclamejagers. De klacht is gedaan mede naar aanleiding van Pointer-onderzoek dat in 2024 blootlegde hoe energieleveranciers via twijfelachtige CO2-certificaten aan greenwashing doen.
De uitspraak moet consumenten beschermen tegen misleidende compensatieclaims. Want leveranciers beweren dat investeringen in duurzame projecten elders de CO2-uitstoot compenseren, maar de Pointer-analyse toont aan dat deze projecten gemiddeld tien keer slechter presteren dan beloofd, of zelfs helemaal geen effect hebben. Ook een recente verzamelstudie in Nature benadrukt: slechts 16 procent van de onderzochte certificaten zorgt daadwerkelijk voor de geclaimde reductie.
Harde claim vereist hard bewijs
De kern van de uitspraak is: wie een absolute milieuclaim doet, moet die hardmaken. Eneco beloofde stellig: “Bomen nemen de CO2 op en daarmee wordt de CO2-uitstoot van de verbranding van gas gecompenseerd.” Of Energie VanOns: “Dit jaar compenseren we het gasverbruik van onze klanten met CO2-rechten uit China.”
Volgens Clemens Kaupa, universitair docent aan de Vrije Universiteit, is de situatie nu heel duidelijk. “De RCC heeft al meerdere keren geoordeeld dat klimaatneutraliteits- en compensatieclaims op basis van carbon credits misleidend zijn. Soortgelijke uitspraken zijn ook gedaan door verschillende rechtbanken in Europa. Het is volkomen duidelijk dat deze claims misleidend zijn.”
Na ontvangst van de klacht is Eneco gestopt met het aanbieden van CO2-gecompenseerd gas. Energie VanOns stopt per 2025 met internationale CO2-certificaten en stapt over naar lokale compensatieprojecten via ‘Land VanOns’. De term 'CO2-gecompenseerd gas’ vervangt het bedrijf per 2026 door een nieuwe benaming.
Toezichthouder kijkt weg
Opvallend is dat de Reclame Code Commissie (RCC) strenger oordeelt dan de officiële toezichthouder. Energie VanOns verschuilde zich achter de ‘Leidraad Duurzaamheidsclaims (2023)’ van de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Hierin staat de ACM de term ‘CO2-compensatie’ onder voorwaarden nog toe. Toenmalig minister Jetten verwees, na Pointers onderzoek, in antwoord op Kamervragen nog 51 keer naar de ACM als de aangewezen waakhond.
Kaupa is kritisch op die passieve houding: “Ik ben zeer verbaasd dat de ACM tot nu toe niet heeft gehandhaafd.”
De ACM erkent nu dat “recente ontwikkelingen” aanleiding geven om de regels aan te scherpen. De toezichthouder wijst op nieuwe Europese regels die claims op basis van CO2-certificaten vanaf 2026 verbieden en hun eigen actie tegen luchtvaartbedrijven. “Mocht daar aanleiding voor zijn, kan de ACM alsnog optreden”, aldus de woordvoerder.
